Alçı ile tespit acil servislerde ve ortopedi polikliniklerinde; kas-iskelet sisteminde, travma veya inflamasyonun oluşturduğu hasarı kontrol altına almak ekstremiteyi immobilize etmek için kullanılır. Genelde kırık ve çıkıkların geçici veya kalıcı tespiti amacı ile kullanılır. Bunun yanı sıra, yumuşak doku travmaları ve diğer bazı kas iskelet hastalıkları tedavisinde de sıklıkla kullanılan bir yöntemdir. Alçı materyali ile tespit iki temel şekilde uygulanır.
Atel Uygulama
Birincisi, alçının daha çok geçici tespit amacı ile kullanıldığı atel (splinting) uygulamasıdır. Dokuyu çevresel olarak sarmadan uygulanan bu yöntem, kolay ve hızlı bir tespite olanak sağlar. Ancak, desteğin tüm dokuda çepeçevre olmaması, hasta uyumunun düşük olmasına ve gereken hareketsizliğin sağlanamamasına yol açar.
En sık kullanılan atel türleri;
- Omuz sargısı
- Velpo Bandajı
- Kol Askı Ateli
- Sekiz bandajı (Klavikula Sargısı)
- Uzun Kol Ateli
- Volar Önkol Ateli
- Uzun kol Posterior Atel
- Sugar tong Ateli (Şeker Maşası Ateli)
- Cock Up Ateli
- Parmak Ateli
- Diz Ateli
- Posterior Ayak Ateli
- Ayak Bileği Üzengi Ateli
Daha fazla atel bilgisine buradan ulaşbilirsiniz.
Sirküler Alçı Uygulama
İkinci uygulama şekli ise daha sıklıkla, kırık ve çıkıkların kalıcı tedavisinde kullanılan sirküler alçı (casting) uygulamasıdır. Çok daha stabil bir tespit sağlayan bu yöntemde, yumuşak doku şişliği, ağrı ve kompartman sendromu gibi komplikasyonlar meydana gelebilir.
Tüm alçı ve atel ile tedavi yöntemlerinde amaç, geçici ya da kalıcı tedaviyi başarı ile sağlarken olası komplikasyonlardan da kaçınmaktır. Bunun için, uygulamayı yapan hekim öncelikle tanıyı doğru koymalıdır. Yaralanmanın şiddetine ve ekstremitenin tedavisi için gerekli olan tespit türüne karar vermeli; uygun tespit seçeneğine karar verdikten sonra hastanın fonksiyonel gereksinimlerini ve olası komplikasyonları gözeterek takip etmelidir. Bu süreçte sadece doğru tanı yeterli olmaz. Aynı zamanda cilt, yumuşak doku, ekstremitenin nörovasküler durumu ve kemik yapılar da dikkatle değerlendirilmelidir.
- Kırıkların geçici ya da kalıcı tespiti
- Eklem çıkıklarının tespiti
- Burkulmalar
- Bağ ve tendon yaralanmaları
- Orta ve ileri yumuşak doku yaralanmaları
- İnflamatuvar hastalıkların ekstremite tutulumları (artrit, tenosinovit, tendinopati vb.)
- Derin cilt yaralanmaları ve ileri açık yumuşak doku hasarları (Laserasyonlar)
- Eklem enfeksiyonları
- Damar ve sinirlerin kırık kemik uçları tarafından daha fazla zarar görmesinin engellenmesi.
- Kapalı kırıkların açık kırıklara dönüşümünün engellenmesi.
- Aşırı kanamanın önlenmesi.
- Kırık parçalarının hareketini kısıtlayarak ağrının azaltılması.
- Yaralı omurga sonrasında oluşabilecek paralizilerin engellenmesi.
- Yağ emboli riskinin azaltılması.
- Transportun kolaylaştırılması.
- Yaralı alan üzerindeki elbiseler kesilmeli ve alan tam görülür hale getirilmelidir, böylece yaralı alandaki deformite, kanama, sıyrık, hassasiyet gibi bulgular değerlendirilir.
- Yaralı alanın distalindeki nabız, duyu kaybı ve motor kayıp değerlendirilir.
- Var ise açık yara steril örtü ile kaplanır.
- Kırık şüphesi olan kemiğin bir üst ve bir alt eklemini içerecek şekilde atel yapılır.
- Atelleme yapılırken yaralı alan en az hareket ettirilecek şekilde desteklenir.
- Kırık bölgesinde ciddi deformite var ise kibarca uzuv ekseni boyunca traksiyon yapılır. Özellikle distalde nabız yokluğu durumunda oldukça önemlidir. Ancak ciddi dirençle karşılaşılırsa, olduğu pozisyonda atellenir.
- Tüm şüpheli omurga yaralanmalarında baş, boyun, gövde ekseni düz olacak şekilde sırt tahtasına hasta sabitlenmelidir.
- Transport sırsında hasta sırt tahtası ya da sedye ile sağlanır. Transport süresince yaralı uzuv aralıklarla nabız, motor ve duyu yönüyle muayene edilir. Dolaşımın bozulduğu vakalar için mutlaka merkeze haber verilerek uygun girişim için hazır olmaları sağlanmalıdır.
Atelleme için alçı veya fiberglas kullanılabilir. Hangisinin kullanılacağı; doktorun seçimi, hastanın ihtiyaçları ve hastanenin kaynakları gibi birçok etkenle ilişkilidir.
Alçı
Acil servislerde ekstremite yaralanmalarında en sık kullanılan tespit materyali alçıdır. Kireç taşından elde edilir. Üzerine su dökülmesi ile sertleşir. Günümüzde şerit ya da rulo şeklindeki örgülü materyallere (crinoline-type) emdirilmiş şekilde kullanılır. Bu şerit ya da rulolar, genellikle 2, 3, 4, 6 veya 8 inç (5, 7,5, 10, 15 ve 20 cm) uzunluğundadır ve örgü şeklindeki dokuları sayesinde kolay hazırlama, uygulama ve elle şekillendirebilme olanağı sağlar.
Sentetik Hazır Alçı (Amerikan)
Su ile aktive olan poliüretan reçine emdirilmiş örgü fiberglassdan oluşmaktadır. Homojen yapısı sayesinde kolay şekil verilir. En önemli özellik ve avantajları, kullanımının kolay, sertleşme süresinin kısa ve hafif olmasıdır. Yaklaşık 3–5 dakikada uygulaması tamamlanan bu alçının klasik alçıya (10–20 dakika arası) göre hazırlık süreci de basittir. Ek olarak, yıkanabilme ve tekrar uygulanabilme özelliği vardır, daha serttir ve ciltte oluşturduğu nemlenme daha azdır. Ancak, diğer tüm alçılara göre pahalıdır. Ayrıca, şekillendirmenin geç yapılıp pozisyonun sonradan verildiği ve geç donmanın isteneceği uygulamalarda, kısa sertleşme süresi nedeniyle uygun olmayabilir.
Alçı Altı Çorabı (Sitokinet)
Özellikle sirküler alçı uygulaması öncesi ve tek kat uygulanır. Alçı ve pamuk öncesi, cildi koruyucu bir tabaka olarak kullanılır. Ciltte maserasyonu engeller ve uygulanan alçının bitim yerlerinde düzgün sınırlı ve profesyonel görünümlü bir uygulamaya olanak sağlar.
Alçı Altı Pamuğu (Padding)
Alçı altı pamuğu, hem atel uygulaması hem de sirküler alçı uygulaması öncesi, cilt veya alçı çorabı ile alçı arasına uygulanır. Cildi korumanın yanı sıra, özellikle kemik çıkıntılarının (ulnar stiloid, mediyal ve lateral malleol vb.) bası altında kalmasını engeller ve travmaya uğrayan ekstremitede oluşabilecek şişliğin belirli bir ölçüde oluşmasına izin verir. Önceden
pamuktan yapılan ve adını buradan alan bu materyal, son zamanlarda işlenmiş fabrikasyon pamuk kullanılarak üretilmeye başlamıştır. Bu sayede, dahaesnek ve uygulama sırasında oluşabilecek yırtılmalara daha dayanıklı olmuştur. Ek olarak aynı amaçla, kemik çıkıntılı bölgelere keçe ya da sentetik destekler eklenebilir.
Sargı Bezi
Sıklıkla atel uygulaması sırasında, atelin ekstremiteye tespitinde kullanılır.
Elastik Bandaj
Son zamanlarda endüstri, sargı bezi gibi kullanılan, ancak kısmi olarak elastik bandaj gibi baskı yapan materyalleri kullanıma sunmaya başlamıştır.
Ayrıca, sargı bezi ya da elastik bandajı tespit eden bantlar ya da metal klipsler, alçıya şekil vermek, uygun olmayan yerlerini düzeltmek ya da çıkartmak için alçı makasları, özel bıçaklar ve yine alçının kolay çıkartılması için alçı motoru ve çeşitli el aletleri vardır.
Sirküler Alçı Ya Da Atel Tercihi
Sirküler Alçı ile Tespit: Unstable kemik kırıklarında tercih edilen yöntemdir. Daha fazla ekstremiteyi immobil (tespit etme) hale getirir, korur ve ağrının azalmasını sağlar. Ancak buna karşın, uygulama teknik ve takibinde deneyim gerektirmesi ve bazı komplikasyonlara yol açması nedeniyle dezavantajları da vardır. Ancak, uygun olmayan tedavi yöntemleri ya da uzamış tespit süreleri, istenmeyen bazı komplikasyonlara yol açabilir. Bu nedenle, doğru endikasyon ve teknikte kullanım ile uygun sürede ve sıkı takip, temel gerekliliklerdir.
Atel ile Tespit: Atel kullanımı daha çok burkulmalarda (tendon-kas hasarı), basit ve stabil kırıklarda, yumuşak doku yaralanmalarında kullanılır. Ayrıca kalıcı tedaviye kadar ekstremitenin tespiti için kullanılır. Sirküler alçıya göre komplikasyonları daha azdır. Ayrıca
yaralanan ekstremiteye hızlı ve kolay uygulanabilir olması da büyük avantajdır. Hareketin
engellenmesi amacı ile statik veya kontrollü harekete izin vermesi amacı ile dinamik olarak uygulanabilir. Sirküler yapıda olmadığı için, yaralanma alanında oluşan inflamatuvar sürecin doğal bir etkisi olan ödem oluşumunun tolere edilmesini sağlar. Bu nedenle, artmış basınca bağlı oluşabilecek kompartman sendromu ve nekroz gibi ciddi komplikasyonlar açısından, sirküler alçıya göre daha az risk taşır. Yine, uygulama sırasında kolaylıkla çıkartılarak, ekstremitenin kontrolüne ve gözlemine olanak sağlar.
Dezavantajları ise; düşük hasta uyumu, yaralı ekstremitede sınırlandırılması istenen hareketin tam olarak sağlanamaması ve instabil parçalı kırıklarda yeterli tespit sağlayamamasıdır.
1- İlk Değerlendirme : Öncelikli olarak, atel ya da sirküler alçı uygulanacak ekstremite dikkatle incelenmeli ve inspeksiyon yapılmalıdır. Özellikle cilt ve yumuşak dokunun durumu ve nörovasküler durum uygulama öncesi dokümante edilmelidir. Tüm yaralar, günlük uygulama pratiğine uygun şekilde temizlenmeli ve kapatılmalıdır. Uygulama tamamlandıktan hemen sonra aynı değerlendirme ve dokümantasyon tekrar yapılmalıdır.
2- Hastayı koruma: Klinik durum izin verirse, hastanın kıyafetleri alçı ve sudan korunacak şekilde örtülmelidir.
3- Alçı çorabı giydirme: Atel ya da sirküler alçı uygulamalarında, istenen ekstremite pozisyonu elde edildikten sonrasında ilk uygulanan materyal sıklıkla alçı çorabıdır. Alçı çorabı uygulaması için boy hesaplaması şu şekilde yapılır:
Planlanan alçı tipine göre belirlenen alçı mesafesinin (Şekil 1a) her iki tarafından 10 cm fazlalık hesaplanır ve alçı çorabının boyu belirlenir (Şekil 1b). Alçı çorabının çok sıkı olup dolaşımı etkilemesi ya da bol olup katlantı yaparak ciltte bası oluşturması istenmez. Üst
ekstremitede 5–7,5 cm eninde alt ekstremite içinse 10–15 cm eninde alçı çorabı uygun
olur. Fazla bırakılan alçı çorabı, atelin ya da sirküler alçının uygulanması aşamasında alçı üzerine katlanarak düzgün sınırlı bir görüntü oluşturmayı engeller. Ödemin çok fazla olduğu hastalarda, alçı çorabının çevresel olarak ekstremiteyi sarmasından kaçınmak için ve sık ekstremite cilt takibi gerektiren ek yaralanmaların olduğu durumlarda, alçı çorabı kullanılması uygun olmayabilir.
4- Pamuk Uygulaması: Alçı çorabı uygulaması tamamlandıktan sonra pamuk uygulaması yapılır. Bu uygulamanın amacı, sert alçı yapısı ile ödem nedeniyle hacmi artan cildin arasında yumuşak bir bariyer oluşturmaktır. Ayrıca bu, cildin terlemeye bağlı oluşan maserasyonunu da engeller. Pamuk, uygulanması planlanan alçı boyunun her iki
ucundan 2–4 cm uzun olarak sarılır (Şekil 1c). Daha sonra bu fazlalıklar alçının üzerine katlanarak, düzgün sınırlı ve görünüme sahip bir alçı elde etmeyi sağlar. Ekstremiteyi çepeçevre sararak uygulanan pamuk distalden proksimale doğru uygulanır ve pamuğun, her kat bir önceki katın %25–50’sini örtecek şekilde sarılması önerilir. Sıklıkla, önceki katmanın yarısını örterek sarılması, otomatik olarak pamuğun iki katman şeklinde sarılmasını sağlar. Standart uygulamada 2–3 kat uygulanan pamuk, ödemli ve bası etkisi potansiyeli yüksek yaralanmalarda dört kata kadar uygulanabilir. Özellikle üst ekstremitede radyal ve ulnar stiloid ile olekranon çıkıntısı, alt ekstremitede mediyal ve lateral malleol, patella, fibula başı, kalkaneus ve Aşil tendonu üzeri, fazladan pamuk uygulamasına ihtiyaç
duyar. Ancak, gereğinden fazla pamuk uygulaması ise stabilite kaybına yol açabilir. Yine, pamuk uygulaması sırasında ayak bileği dorsali, antekübital bölge gibi alanlarda katlantı oluşmasını engellemek için dikkatli olmak gerekir. Ayrıca, pamuk uygulanırken özellikle
diz ve dirsek bölgesinde pamuğun yarım bırakılmadan tam geçmesi sağlanmalıdır. Bu amaçla, ekstremitenin nihai pozisyonu verilerek ve tüm aşamalarda bu pozisyon korunarak tespit yapılmalıdır.
5- Alçı Uygulama: Bu basamak atel uygulama ve sirküler alçı uygulama şeklinde aşağıda detaylı anlatılmıştır. Uygulanacak alçı materyali seçiminde önemli diğer bir nokta da alçının sertleşme süresidir. Standart bir alçının sertleşme süresi 10–20 dakikadır. Bunun yan sıra, özellikle hazır olanlar arasında, hızlı kuruyan (5–8 dakika) ve çok hızlı kuruyan (2–4 dakika) alçılar da vardır. Burada seçim, uygulanacak tespit yöntemi ve klinisyenin tecrübesine göre yapılmalıdır. Hızlı sertleşen alçılar, tespitin kısa sürede sağlanması gereken durumlarda uygundur. Ancak, optimal pozisyonun elde edilmesi için kısa süre gerektiğinden, hasta konforu daha düşük olabilir. Ayrıca, daha yüksek ısıya maruziyet de söz konusudur. Daha yavaş sertleşen alçılar, elle şekil vermeye ve uygun şekle ulaşmaya olanak sağlar ve
daha düşük termal yaralanma riski taşır. Aynı özellikteki alçıların sertleşme süreleri de bazı etkenlere bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Bu süreyi en fazla değiştiren etken, suyun sıcaklığıdır. Su sıcaklığı arttıkça daha hızlı sertleşme sağlanırken, tersine, su sıcaklığı
azaldıkça sertleşme süresi de uzar. Sertleşme süresini kısaltan diğer nedenler; alçı suyunu yenilemeden tekrar kullanma, tuz ekleme ya da çinko ve magnezyum gibi elementleri eklemedir.
Atel Uygulaması
Atelin hazırlanması, uygun endikasyona göre atel uzunluğunun belirlenmesi ile başlar. Atel uygulanacak ekstremitenin ne kadar uzunlukta bir atele ihtiyacı olduğunun tespiti, yapılan planlamadaki distal ve proksimal noktalar arasındaki mesafenin ölçümü ile yapılır. Bu ölçüm, uygulamanın yapılacağı ekstremite ya da karşı taraftaki sağlam ekstremite yardımıyla yapılır. Bu mesafeden 1–2 cm daha uzun bir atel hazırlanır. Bu fazlalık, anatomik konturların varlığı nedeniyle atelin kısa kalmaması ve alçıyı şekillendirirken ya da kuruma esnasında oluşabilecek kısalmalar içindir. Ekstremiteye uygun ende alçı genişliği ise, hastanın yaşı, ekstremitenin kas veya yağ dokusuna bağlı kalınlığı ve yaralanma miktarına göre değişkenlik gösterir. Bu genellikle üst ekstremite için 5–10 cm iken alt ekstremite için 10–20 cm’dir. Doğru boy ve en tespit edildikten sonra, atel üst üste katlanarak ekstremiteye destek sağlayacak kalınlıkta hazırlanır. Bu kalınlık, ekstremitenin durumu, hastanın vücut yapısı ve kullanılacak materyale göre değişir. Ortalama olarak,
erişkin bir hastada üst ekstremite için 8–12 kat, alt ekstremite içinse 12–16 kat alçı kullanımı yeterli olacaktır. Ancak, bahsedilen değişkenler göz önünde bulundurularak bu rakamlar arttırılabilir ya da azaltılabilir. Daha kalın bir atel yapmak, alçı sertliğini
arttırırken, ateli ağır ve hantal bir hale getirecektir. Genel yaklaşım, yeterli tespitin sağlanabileceği en ince ateli uygulamaktır. Atel uygulaması tamamlandıktan sonra, kontrol
edilmelidir. İstenen tespitin elde edilip edilmediğine bakılır. Nörovasküler değerlendirme yapılmalı ve hastanın olası bir rahatsızlığı olup olmadığı sorulmalıdır. Yapılan tespit uygun endikasyonda ve teknikte ise, ağrının azalması beklenir. Hastada ağrıda azalma olmaması ya da artış olması durumunda, tüm aşamalar tekrar gözden geçirilmeli ve gerekirse işlem tekrarlanmalıdır.
- Üst Ekstremite Volar Kısa Kol Ateli: Karpal, metakarpal ve falangeal yaralanmalar, ön kolun laserasyonu ve el bileği burkulmalarında kullanılabilir. Falanks ve metakarp yaralanmaları ve tendon kesileri haricinde kısa kol atelleri distali palmar krizi geçmemelidir. Proksimaldeyse atel dirsek eklem hareketlerine engel olmamalıdır, bu nedenle antekübital fossaya kadar uygulanır.
- Üst Ekstremite Uzun Kol Dorsal Ateli: Distal humerus, proksimal radius, proksimal ulna kırıkları ve redükte dirsek çıkıklarında uygulanabilir. Kol 90 derece fleksiyonda, el bileği nötral pozisyonda uygulanır
- Üst Ekstremite Başparmak Kol Ateli: Başparmak yaralanmalarında, skafoid ve trapeziumu içeren el bileği yaralanmalarında uygulanır.
- Üst Ekstremite Ulnar Sandviç/ Gutter Ateli: 4. ve 5. parmağın yaralanmalarında, 4 ve 5. metakarp yaralanmalarda uygulanır.
- Alt Ekstremite Posterior Kısa Bacak Ateli: Ayak bileği burkulmaları, gerilmeleri, non-deplase kırıkları, aşil tendon rüptürü, tarsal, metatarsal ve falangeal yaralanmalarında uygulanır. Ayak bileği 90 derece dorsifleksiyonda uygulanması önemlidir. Metatarsofalangeal eklem seviyesinden başlanarak tuberositas tibiaya kadar uzatılır. Sadece metatars ve falanks yaralanmalarında parmak ucuna kadar uzatılır.
- Alt Ekstremite Posterior Uzun Bacak Ateli: Diz yaralanmaları, instabil tibia ve fibula kırıklarında uygulanır. Dize yaklaşık 15 derece fleksiyon, ayak bileğine 90 derece dorsifleksiyon verilir. Ayak bileği ve topuğa daha fazla pamuk desteği basıya bağlı maserasyonu önleyecektir.
Sirküler Alçı Uygulaması
Genel olarak atel uygulamasındaki temel prensipler burada da geçerlidir. Öncelikle ekstremite hazırlanır ve alçı çorabı ile pamuk uygulanır. Daha sonra, korunması istenen pozisyon verilir ve standart alçı ya da hazır alçı uygulanır. Alçı ekstremiteye sarılırken, pamuk uygulamasındaki gibi bir önceki katmanın yarısını örtecek şekilde sarılır. Alçının
fazla sıkılmasından kaçınmak gerekir. Aksi takdirde bu, ciltte ödem ve nörovasküler yapılarda hasara yol açabilir. Tersine, çok fazla pamuk ile sarmak ya da alçıyı gevşek sarmak, tespitte yetersizliğe ve sürtünmeye bağlı cilt hasarına yol açabilir. Alçı tamamen
donmadan hedeflenen son posizyon verilmeli ve bu şekilde dondurulmalıdır.
Kısa Kol Sirküler Alçı: Distal radius ve ulna kırıkları, skafoid ve trapeziumu içeren karpal kırıklar ve metakarp kırıklarının tedavisinde uygulanır. El bileğini içine alan ve başparmağın dahil edilmediği alçılarda el 1. web aralığı açık bırakılır. Alçılama sonrası mutlaka dolaşım
kontrolü ve oluşabilecek komplikasyonlar için önlemler
anlatılmalıdır (Resim 6).
Uzun Kol Sirküler Alçı: Distal humerus kırıkları, proksimal radius ve ulna kırıkları ve radius ve ulna şaft kırıklarında uzun kol alçı uygulanabilir. Alçılama sonrası mutlaka dolaşım kontrolü yapılmalı ve olası komplikasyonlar için önlemler anlatılmalıdır.
Başparmak Sirküler Alçısı: Başparmak kırıkları, skafoid kırıklarında ve başparmak burkulma ve gerilmelerinde endikedir. Başparmak kırıklarında el bileği nötral de kısa kol alçı gibi uygulanır ve başparmak tırnak yatağına kadar alçıya dahil edilir.
Kısa Bacak Sirküler Alçı: Ayak bileği burkulma ve gerilmesi, aşil tendon rüptürü, distal tibia ve fibula kırıkları, tarsal ve metatarsal kırıklarda uygulanır. Ayak bileği 90 derece dorsifleksiyonda, ayak MTF eklemden parmakları dahil etmeden uygulanan alçıdır.
Uzun bacak Sirküler Alçı: Diz yaralanmaları ve instabil tibia ve fibula kırıklarında uygulanabilir. Proksimalde alçı torakanter minorun yaklaşık 4 cm distaline kadar
uzatılabilir.
- Alçı için kullanılan su temiz ve taze olmalıdır. Aynı suyun tekrarlanarak kullanılması, sertleşme süresini kısaltır. Su sıcaklığı ile ilgili genel kabul gören değer 24°C civarıdır. Bu sıcaklık, alçı ısınmasına bağlı risk oluşturmadan çalışmaya izin veren sıcaklık değeridir.
- Kuru alçının ıslatılmasınında su altına daldırıldıktan sonra hava kabarcıklarının
çıkması bitene kadar beklenmelidir. Kabarcıkların tamamen kaybolmasından sonra, alçı sudan çıkartılmalı ve kibarca sıkılmalı ne çok ıslak ne de çok kuru olmayacak şekilde hafif içindeki suyu uzaklaştırılmaldır. - Atel uygulanacaksa, alçı katmanları sert ve düz bir zemine serilir ve katlantıları kayboluncaya kadar sıvazlanır ve düzgün yüzeyli ve eşit seviyeli bir atel elde edilir. Daha sonra uygulanacak ekstremiteye mold edilerek (şekillendirilerek) tam temas sağlanacak şekilde yerleştirilir.
- Atel, elastik bandaj ya da sargı bezi ile distalden proksimale doğru sarılır.
- Son olarak, atelin ya da sirküler alçının katmanları ile pamuk arasında boşluk kalmayacak şekilde elle mold edilerek ekstremiteye nihai pozisyon verilir.
- Bası yarası
- Ağrı
- İskemi
- Yanık
- Cilt enfeksiyonları
- Nörolojik yaralanma (parestezi, felç)
- Enfeksiyon
- Eklem sertliği
- Kompartman sendromu
- Bölgesel ağrı sendromu
Alçı-Atel yapılan hasta, eve gönderilirken, aşağıdaki öneriler anlatılmalıdır:
Alçı uygulanmış bölge abartılmayacak şekilde yukarıda tutulmalıdır, aşağıda tutulursa ödem gelişebilir. Alçı dışında kalan parmaklar için eklem hareket açıklığı egzersizleri yapılmalıdır.
- Doktor atel üzerinden soğuk kompres yapmanızı tavsiye ettiyse, buz paketi havluya sarılarak atel üzerine koyulabilir.
- Eğer, şiddetli ağrı, parmaklarda şişlik, morarma ya da hareket kaybı varsa mutlaka en yakın acil servise başvurulmalıdır (klinik durum ile uyumsuz ağrı, kompartman sendromuna ilerleyişi düşündürür. Kompartman sendromunun patognomonik erken bulgusu, pasif parmak ekstansiyonu ile şiddetli ağrıdır!!).
- Alçıya zarar verilmemeli, kırılmamalı, kirletilmemelidir.
- Alçı ayaktaysa doktor izin vermedikçe üzerine basılmamalı, eldeyse ağırlık taşınmamalıdır.
- Alçı içine kesici delici alet sokup kaşımaya çalışılmamalıdır.
- Alçılı kısmı koruyarak (naylon torba vb ile) banyo yapılabilir.
- Hasta alçıyı kendi çıkarmamalıdır, alçı, özel bir alçı cihazı ile çıkarılmaktadır. Bu cihazın testeresi aslen dönmemektedir, sallanma hareketi ile alçıyı keser, biraz gürültülü çalışsa da hastanın cildine alçı çıkarılması sırasında zarar vermez.
- https://dergi.totbid.org.tr/uploads/pdf_912.pdf
- https://www.researchgate.net/profile/Recep-Oeztuerk-2/publication/343982294_Alci_ve_Atel_Uygulamalari/links/5f4c20de458515a88b91b157/Alci-ve-Atel-Uygulamalari.pdf
- https://dergi.totbid.org.tr/uploads/pdf_911.pdf
