Deksametazon (Dekort) Uygulama Akıl Kartı

Dexametazon (Dekort) kortikosteroid yapıda olup antienflamatuvar, antialerjik ve immünsüpresif etkileri nedeniyle sık kullanılan, adrenal korteksten salgılanan steroid yapılı hormonların sentezle elde edilen aynı yapıdaki analoğudur. Kortikosteroidler birçok farklı sistemi ilgilendiren hastalıkta tedavi amacı ile yaygın olarak kullanılmaktadır. Düşük dozlarda antiinflamatuar etki sağlarken, daha yüksek dozlar immünosupresiftir. Kortikosteroidlerin salınımını adrenokortikotropik hormon (ACTH) düzenlemektedir. Kortikosteroidlerin uzun süreli ve yüksek dozdaki kullanımı hipotalamus-hipofiz-adrenal (HHA) aksını negatif geri dönüş ile inhibe etmekte ve tedavinin akut olarak kesilmesi adrenal yetmezliğe neden olabilmektedir. Uzun süre yüksek doz glukokortikoidler mineralokortikoid reseptörüne bağlanarak sodyum seviyelerini yükseltir ve potasyum seviyelerini düşürür. Dekzametazonun anti-enflamatuvar etkisi diğer steroidlere göre 5-6 katdaha fazladır. IV formu oral  olarak verilebilir ama oral deksametazonun sağlıklı deneklerde biyoyararlanımı yaklaşık% 70-78′ dir. Kas içi yoldan emilim, intravenöz yoldan daha yavaştır.

Etki Başlangıcı: 
Etki süresi: 2-8 saatt
Yarılanma Ömrü (t½): 90-180 dk
Metabolizma: KC
Atılım: İdrar

Etki Sürelerine Göre Kortikosteroidler:

• Kısa Etkili Kortikosteroidler (12 saat): Kortizol, Kortizon
• Orta Etkili Kortikosteroidler (12-36 saat): Prednizolon, Metilprednizolon, Prednizon
• Uzun Etkili Kortikosteroidler (>36 saat): Deksametazon, Betametazon, Deflazakort

Kortikosteroidlerin Tedavi Süreleri:

• Kısa dönem (<10 gün)
• Orta dönem (10-30 gün)
• Uzun dönem (>30 gün)

• Ürtiker
• Kontakt dermatiti
• Alerjik rinit
• Astım Atak
• Bronşial hiperreaktivite
• Krup Kliniği
• Anafilaksi, şok
• Anjioödem
• Bulantı-Kusma
• Aspirasyon ve kimyasal pnömoni
• Nefrotik sendrom, lupus nefriti
• Multipl sklerozun
• Adrenokortikal yetmezlik
• Konjenital adrenal hiperplazi
• Artrit, tenosinovit, bursit
• Vaskülitler
• Akut romatizmal kardit
• Dermatolojik hastalıklar (ekzema, sebore dermatit, pemfigüs)
• Nörolojik hastalıklar (intrakranial basınç artışı, beyin ödemi, akut omurilik
  zedelenmesi, serebrovasküler olay, polinörit, myotoni, ensefalit, Gullian Barre)
• Enfeksiyonlar (Hemofilus influenza tip B menenjiti, Tüberküloz menenjiti)
• Ülseratif kolit, Crohn hastalığı, subakut hepatik nekroz, kronik aktif hepatit
• Diğer kullanım yerleri lösemi, lenfoma, otoimmün hemolitik anemi, idiopatik
  trombositopenik purpura, tiroidit, prematür doğum öncesi anneye uygulanım,
  organ nakli ve üveittir.

• Kontrolsüz enfeksiyonlar
• Deksametazona bilinen aşırı duyarlılık
• Serebral sıtma
• Herpes zoster, herpes simpleks
• Sistemik mantar enfeksiyonu
• Canlı virüs aşıları ile eşzamanlı tedavi ( çiçek aşısı dahil )

Bu bölümde sadece acil servis uygulamalarına yönelik bilgi erilmiştir. Doz genellikle hastalığın türü ve şiddeti ve hastanın reaksiyonuna göre ayarlanır. İntravenöz ve intramüsküler enjeksiyonlar akut hastalıklar için tavsiye edilir.

Acil Servis Uygulamaları

Genel yaklaşım yetişkin hastalara için amp 8mg İM veya İV yapılır.

0.1 – 0.6mg/kg/doz (max doz: 10mg) İV/İM

Yetişkin:

Allerjik Hastalıklar: 8mg İV /İM Yaşamı tehdit eden akut durumlarda (örn. anaflaksi, şiddetli akut astım), büyük ölçüde daha yüksek dozlara ihtiyaç duyulabilir. Anafilaktik şok, ilaç veya transfüzyondan ileri gelen allerjik reaksiyonlar, akut astma, serum hastalığı, anjionörotik ödem, larinks ödemi, akut dermatozlar için kullanılır

Transfüzyon Reaksiyonları Profilaksisi: Allerjik reaksiyon meydana gelmesinden şüphe edilen durumlarda transfüzyondan önce Dexametazon 8 mg/2 ml İ.M./İ.V. enjektabl solüsyon 100c sf içinde verilir.

Beyin ödemi : Yaşamı tehdit eden akut durumlarda (örn. anaflaksi, şiddetli akut astım), büyük ölçüde daha yüksek dozlara ihtiyaç duyulabilir. Serebral ödem (yetişkinler): tatmin edici bir sonuç alınana kadar ilk doz 8-16 mg iv’nin ardından 6 saatte bir 5 mg iv veya im. Beyin ameliyatında, operasyonun üstünden birkaç gün geçene kadar bu dozlar gerekli olabilir. Sonrasında, dozların kademeli olarak azaltılarak sonlandırılması gerekir. Be

Lokal Streoid Tedavisi:

İntra-artiküler: 1.6-3 mg büyük eklemler, 0.6-0.8 mg küçük eklemler
İntrabursal: 1.6-3 mg
Tendon Kılıflarına: 0.3-0.8 mg

Çocuk:

0.02 ila 0.6 mg / kg / gün

Krup sendromu tedavisi: 0.6 mg/kg ( IV, PO,IM ) tek doz olarak (Krupta 2mg/kg/gün 1-2 dozda prednisolonda verilebilir.)

Gebelik Kategorisi C ( gebelikte yalnızca annenin yararının fetüs için riske ağır bastığı durumlarda kullanılır).

Deksametazon anne sütüne geçer, bu nedenle emzirme süresince kullanılmamalıdır.

Akut uygulama sonrasında

• Döküntü
• Kaşınma
•  Nefes alıp vermede zorlanma bayılma
• Anjiyoödem (alerji sonucu yüz ve boğazda şişme)

Kortikosteroidlerin fizyolojik dozların üzerinde uygulanımları, uygulama süresi ve doza
bağlı olarak bazı yan etkilere neden olmaktadır.

• Osteoporoz-Osteonekroz
• Büyümenin baskılanmas
• İyatrojenik Cushing sendromu
• Myopati
• Psikiyatrik etkiler: Depresyon veya psikoza neden olabilmektedir
• Enfeksiyon gelişmesinin kolaylaşması:
• Peptik ülser
• Oral monoliazis, ses kısıklığı
• Yara iyileşmesinde gecikme, ciltte atrofi
• Diyabet oluşumu
• Katarakt, glokom oluşumu
• Adrenal yetmezlik
• Ödem ve hipokalemi
• Hiperkalsiüri
• İntrakranial basınç artışı
• Hiperkoagulabilite
• Ateroskleroz riskinde artış
• Konvulziyon
• Başağrısı
• İmpotans
• Amenoredir

• DEKORT 8 mg/2 ml İ.M./İ.V. AMPUL
• DEKSAMET 8 Mg Ampul,2ml
• EXA-SINE 1 MG 5 ML DAMLA
• DEXA-SINE SE 0.4ML 1,3 MG 10 DOZ OFT.SOL
• KORDEXA 0,5 MG 20 TABLET
• KORDEXA 0,75 MG 20 TABLET
• ORDEXA 4 MG 20 TABLET
• KORDEXA 8 MG 20 TABLET
• CEBEDEX 5 ML GOZ VE KULAK DAMLASI
• DEKORT 0,5 MG 20 TABLET
• DEKORT 0,75 MG 20 TABLET
• DEKORT 2 ML 8 MG 1 AMPUL
• DEKORT G/K % 0,5 5 ML DAMLA
• DEKSAMET 0,05 MG 100 ML SURUP
• DEKSAMET 8 MG 2 ML 1 AMPUL
• DEKSAMET 8 MG 2 MLX100 AMPUL
• DEXOJECT 8 MG/2 ML IM/IV ENJ. AMPUL
• GADEXON 8 MG/2 ML IM/IV ENJ. 100 AMPUL
• GADEXON 8 MG/2 ML IM/IV ENJ. AMPUL
• MAXIDEX 0,1 MG 5 ML OFT.SOL.
• MAXIDEX OINTMENT 3.5 GR OFT. SOL
• ONADRON 2 ML 8 MG 1 AMPUL
• ONADRON G/K 1 ML 1 MG 5 ML DAMLA

• https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1155317
• http://adudspace.adu.edu.tr:8080/jspui/bitstream/11607/1406/2/tez.pdf

Anafilaksi Yaklaşımı Akıl Kartı