Yanık Reçetesi

1
4959

Bu İçerik Sadece Aboneler İçindir

Bu içeriğin kilidini açmak için lütfen abone olun.

Yanık ısı, radyasyon, elektrik ya da kimyasal ajanlarla temas sonucunda deri bütünlüğünün
bozulması olarak tanımlanabilir. Yanıkların% 86’sı termal yaralanmadan kaynaklanırken, yaklaşık% 4’ü elektriksel ve% 3’ü kimyasaldan kaynaklanır.

blank

blank

  • Sıcak sıvı
  • Sıcak metal, cam veya diğer nesneler
  • Buhar
  • Ateş
  • Suiistimal
  • Güçlü asitler, küllü, boya tineri veya benzin gibi kimyasallar
  • Elektrik akımları
  • X-ışınlarından gelen radyasyon
  • Güneş ışığı veya ultraviyole ışık

blank

Acil ünitesine yanık nedeniyle başvuran hastaya müdahale etmeden önce yanığın değerlendirilmesi gerekir. Yanığı değerlendirirken de yanık şiddetini etkileyen faktörlerin belirlenmesi oldukça önemlidir.

Termal Yanıkların Şiddetini
Beş Faktör Belirler
1. Derinlik (birinci, ikinci, üçüncü),
2. Dokuzlar Kuralı (yüzey miktarı),
3. Kritik yanıklar ve bölgeler,
4. Hastanın yaşı (çok genç veya çok yaşlı),
5. Hastanın genel sağlık durumu (diğer yaralanmalar veya hastalıklar)

blank

Birinci derece yanık: En sık güneş etkisiyle veya ani gaz alevlenmesi sonucu oluşur ve epidermis seviyesinde yüzeyeldir. Kırmızı renkli, basmakla solan, dokunmakla ağrılı olan bu yanıklar tipik olarak 3-4 günde skarsız şekilde iyileşir. Yaralanmadan sonraki birkaç gün içinde devitalize epitelyum kabuklaşır. Hastalar en çok ağrıdan şikayetçidir.

blank

İkinci derece yanık: Çok sıcak sıvılar ile temas veya yüksek ısılı metallere-aleve kısa süreli temas sonucu ortaya çıkar, Epidermisin tamamı ve dermisin bazı katları yanıktan hasar görmüştür. En karakteristik görüntüsü içi sıvı dolu büllerdir. İkiye ayrılır; yüzeysel (superficial ve mid dermis) ve derin (dermisin daha derin kısmı) kısmi kalınlıkta yanıklardır. İkinci derece yüzeyel yanık yaraları pembe veya kırmızı, ıslak, ağrılıdır. Künt dokunma hissi ve kapiller dolum mevcuttur, 10-14 günde iyileşmesi beklenir.

blank
Derin dermal yanıklar kiraz kırmızısı renkte, yüzeyi kurudur, künt duyu hissi, kapiler dolum yoktur. Enfeksiyon gelişmezse 3-8 haftada genellikle iyileşirler. İyileşme süresinde uzun inflamatuar sürecinden dolayı bu yanıklarda kötü skar (soluk renkli hipertrofik) oluşumuna eğilim vardır.

Üçüncü derece yanık: Bu tam kalınlıkta yanıklar derinin tüm katlarını içerir, kuru görünümü, kayışımsı eskar vardır ve duyusuzdur ve bu yanıklarda cerrahi tedavi olmaksızın skar gelişimi, sepsis, mortalite riski artar. Hem dermal hemde epidermal yapılar canlılığını yitirmiştir, ancak yara kenarından tekrar epitelize olurlar. Bu nedenle geniş alanlı yanıklarda bu süreç aylarca sürebilir veya epitelizasyon hiç bir zaman gerçekleşmez. Bazı derin yanıklarda yanık kas, tendon ve kemikleri de etkiler. Bu yanıklar geniş ve kapsamlı bir cerrahi girişim gerektirebilir, flep cerrahisi ile defektler kapatılır veya bazı olgularda amputasyon gerekir.

blank

blank

Yanık Genişliğinin Değerlendirilmesi

Yanık yüzdesinin hesaplanmasında özel tablolar kullanılmaktadır, ancak pratikte en fazla kullanılan 9’lar kuralıdır. Pratik hesaplamada, hastanın parmakları bitişik olarak elin ayası ile birlikte yüzeyi, toplam vücut yüzey alanının %1’i olarak kabul edilebilir. Çocuklar için Lund Browder sınıflaması gibi daha hassas diyagramların kullanılması daha uygun olacaktır. Yanık yüzdesi de hesaplandıktan sonratedavinin planlanması yapılır.

  • Dokuzların Kuralı: Baş% 9’u temsil eder, her kol% 9’dur, ön göğüs ve karın% 18, arka göğüs ve sırt% 18, her bacak% 18 ve perine% 1’dir. Çocuklar için baş% 18 ve bacakların her biri% 13.5’tir.
  • Lund ve Browder Şeması: Özellikle her bir kolun% 10, ön gövde ve arka gövdenin% 13 olduğu ve baş ve bacaklar için hesaplanan yüzdelerin hastanın yaşına göre değiştiği çocuklarda daha doğru bir yöntemdir.
  • Palmar Yüzey: Küçük yanıklar için, hastanın avuç içi yüzeyi (parmaklar hariç) vücut yüzey alanının yaklaşık% 0.5’ini temsil eder ve el yüzeyi (avuç içi ve parmaklar dahil) vücut yüzey alanının yaklaşık% 1’ini temsil eder.

blank

blank

Ayrıca özellikli bölge yanıkları şeklinde tanımlanan göz, kulak, yüz, el, ayak ve genital bölgenin yanıkları deneyimli bir yanık ünite/merkezinde tedavi edilmesi gerekmektedir.

blank

Tedavi yanık şiddetine göre planlanır. Yatış endikasyonlarına buradan ulaşabilirsiniz.

  • Soğutma: Küçük yanık alanları, yanmanın ilerlemesini önlemek ve ağrıyı azaltmak için musluk suyu veya tuzlu su çözeltisi ile soğutulabilir.
  • Temizlik: Yara temizlenmesi çeşme suyu veya salin ile yıkanır, nötral pH’lı sıvı sabun dışı antiseptik solüsyonlar ve fırça kullanılmamalıdır.
  • Pansuman: Pansumanın üç amacı vardır: Drenajın absorbsiyonu, ağrının azaltılması ve yaranın çevreden izolasyonu ve korunmasıdır. Topikal antibiyotik mupirosin (Bactroban®), nitrofurazon (Furacin®), basitrasin ve neomisin (Thiocilline®) merhemler veya emici pansuman veya özel yanık pansuman malzemeleri içeren krem yaygın olarak kullanılır.
  • Ağrı Kesiciler: Gerektiğinde ağrı kesiciler (İburofen®) verilebilir. Splintler ayrıca bazı yanmış alanlar için destek ve konfor sağlayabilir ve ağrıyı azaltabilir.

Birinci derece yanıklarda

  • Herhangi bir kapamaya veya yüzeysel antibakteryel ajana ihtiyaç yoktur.
  • Nemlendirici kremler veya merhemler yeterlidir. Bu ajanlar derinin kuruması ve gerilmesi nedeniyle olan yangıyı ve ağrı hissini azaltacaktır. Hastaya analjezik ve antihistaminikler verilebilir.
  • Geniş birinci derece yanıklarda, ağrı ve hidrasyon yönetimi için hasta gereğinde yatırılarak tedavi edilebilir.

İkinci derece yanıklarda

  • Yüzeysel yanıklarda parafin veya yağlı merhemler (örn. %0.2 Nitrofurazon pomad) emdirilmiş gazlı bezlerle pansuman uygundur.
  • Su keseciklerinin (Bül) tedavisi: Deride oluşan büller için en iyi tedavi konusunda tartışmalar devam etmektedir. Küçük çaplı ve kontrolsüz patlamayacağı düşünülen su kesecikleri yerinde bırakılabilir. Büyük su keseciklerinin boşaltılması veya uzaklaştırılarak pansuman takibine alınması gereklidir.
  • Derin yanıklarda: Antibiyotikli kremler doğrudan (örn. gümüş sülfadiyazin, mupirosin, nitrofurazon) veya parafin emdirilmiş tüllerin altına uygulanabilir.
  • 2. derece derin dermal yanıklarda endikasyona bağlı olarak uygun pansuman yapılıp, hastaların yanık ünite/merkezlerine geciktirilmeden nakli uygundur.

blank

blank

I- Furacin® (nitrofurazon) %0.2 Krem DIB s:3×1

  • Hafif orta şiddetli vakalarda günde  2 veya 3 defa yanık nölgesine uygulanmalıdır.
  • Uygulama ya da pansuman şekline göre, günlük olarak veya birkaç günde bir enfeksiyonlu bölgeye iyileşme sağlanıncaya dek uygulanır. Tedaviye 7-10 gün devam edilmesi önerilir.
  • Lezyonların üzerine doğrudan doğruya bir gazlı bez veya spatül ile uygulanır. Geniş yanık
    alanlarına steril gazlı bez üzerine yayıldıktan sonra uygulanır.

blank

II-Profen® (iburofen)400 mg Tablet DIB s:3×1 

  • Hafif orta şiddetli vakalarda günde 3 veya 4 defa ağrı durumuna göre önerilir.

blank

blank

II-Dolven® (iburofen) 100 mg/5 ml Şurup DIB s:3×1 

  • Hafif orta şiddetli vakalarda günde 2 veya 2defa ağrı durumuna göre önerilir.

blank

III-Augmentin® (amoksisilin + klavulanik asit) 400/57 mg Şurup DIB s:2×1 

  • Hafif orta şiddetli vakalarda günde 2 alması önerilir.

blank

III-Augmentin® (amoksisilin + klavulanik asit) BID 1 gr Tablet DIB s:2×1 

  • Hafif orta şiddetli vakalarda günde 2 alması önerilir.

blank

  • 1. derece dermal yanıklarda nemlendirici kremler veya merhemler yeterlidir. Bu ajanlar derinin kuruması ve gerilmesi nedeniyle olan yangıyı ve ağrı hissini azaltacaktır. Hastaya analjezik verilebilir. Ama enfekte olacağı düşülüyor ise topikal entibiyotikler yazılabilir.
  • 2. derece derin dermal yanıklarda endikasyona bağlı olarak uygun pansuman yapılıp, hastaların yanık ünite/merkezlerine geciktirilmeden nakli uygundur.
  • 3. derece dermal yanıklarda endikasyona bağlı olarak uygun pansuman yapılıp, hastaların yanık ünite/merkezlerine geciktirilmeden nakli uygundur.
  • Nail yapılacak hastalara debritman yapılmaz
  •  Pansuman malzemeleri her hasta için ayrı ve tek kullanımlık hazırlanmalıdır.
  • Yara iyileşmesinin gecikmesi ve üç haftayı aşması durumunda diskolorasyon, hipertrofik skarlaşma, keloid oluşumu ve/veya kontraktür gelişebileceğinden, hastaların yanık ünite/merkezlerine geciktirilmeden, nakli uygundur.

blank

T20 Baş ve boyunda yanık ve korozyonlar
T20.0 Baş ve boynun derecesi tanımlanmamış yanığı
T20.1 Baş ve boynun birinci derece yanığı
T20.2 Baş ve boynun ikinci derece yanığı
T20.3 Baş ve boynun üçüncü derece yanığı
T20.4 Baş ve boynun derecesi tanımlanmamış korozyonu
T20.5 Baş ve boynun birinci derece korozyonu
T20.6 Baş ve boynun ikinci derece korozyonu
T20.7 Baş ve boynun üçüncü derece korozyonu
T21 Gövde yanık ve korozyonlar
T21.0 Gövdenin derecesi tanımlanmamış yanığı
T21.1 Gövdenin birinci derece yanığı
T21.2 Gövdenin ikinci derece yanığı
T21.3 Gövdenin üçüncü derece yanığı
T21.4 Gövdenin derecesi tanımlanmamış korozyonu
T21.5 Gövdenin birinci derece korozyonları
T21.6 Gövdenin ikinci derece korozyonları
T21.7 Gövdenin üçüncü derece korozyonları
T22 Omuz ve üst ekstremitenin yanık ve korozyonlar, el bileği ve el hariç
T22.0 Omuz ve üst ekstremitenin derecesi tanımlanmamış yanığı, el ve el bileği hariç
T22.1 Omuz ve üst ekstremitenin birinci derece yanığı, el ve el bileği hariç
T22.2 Omuz ve üst ekstremitenin ikinci derece yanığı, el ve el bileği hariç
T22.3 Omuz ve üst ekstremitenin üçüncü derece yanığı, el ve el bileği hariç
T22.4 Omuz ve üst ekstremitenin derecesi tanımlanmamış korozyonları, el ve el bileği hariç
T22.5 Omuz ve üst ekstremitenin birinci derece korozyonları, el ve el bileği hariç
T22.6 Omuz ve üst ekstremitenin ikinci derece korozyonları, el ve el bileği hariç
T22.7 Omuz ve üst ekstremitenin üçüncü derece korozyonları, el ve el bileği hariç
T23 El bileği ve elin yanık ve korozyonları
T23.0 El bileği ve elin derecesi tanımlanmamış yanığı
T23.1 El bileği ve elin birinci derece yanığı
T23.2 El bileği ve elin ikinci derece yanığı
T23.3 El bileği ve elin üçüncü derece yanığı
T23.4 El bileği ve elin derecesi tanımlanmamış korozyonlar
T23.5 El bileği ve elin birinci derece korozyonlar
T23.6 El bileği ve elin ikinci derece korozyonlar
T23.7 El bileği ve elin üçüncü derece korozyonlar
T24 Kalça ve alt ekstremitenin yanma ve korozyonlar, ayak bileği ve ayak hariç
T24.0 Kalça ve üst ekstremitenin derecesi tanımlanmamış yanığı, ayak bileği ve ayak hariç
T24.1 Kalça ve üst ekstremitenin birinci derece yanığı, ayak bileği ve ayak hariç
T24.2 Kalça ve üst ekstremitenin ikinci derece yanığı, ayak bileği ve ayak hariç
T24.3 Kalça ve üst ekstremitenin üçüncü derece yanığı, ayak bileği ve ayak hariç
T24.4 Kalça ve üst ekstremitenin derecesi tanımlanmamış korozyonları,ayak bileği ve ayak hariç
T24.5 Kalça ve üst ekstremitenin birinci derece korozyonları, ayak bileği ve ayak hariç
T24.6 Kalça ve üst ekstremitenin ikinci derece korozyonları, ayak bileği ve ayak hariç
T24.7 Kalça ve üst ekstremitenin üçüncü derece korozyonları, ayak bileği ve ayak hariç
T25 Ayak bileği ve ayağın yanma ve korozyonları
T25.0 Ayak bileği ve ayağın derecesi tanımlanmamış yanığı
T25.1 Ayak bileği ve ayağın birinci derece yanığı
T25.2 Ayak bileği ve ayağın ikinci derece yanığı
T25.3 Ayak bileği ve ayağın üçüncü derece yanığı
T25.4 Ayak bileği ve ayağın derecesi tanımlanmamış korozyonları
T25.5 Ayak bileği ve ayağın birinci derece korozyonları
T25.6 Ayak bileği ve ayağın ikinci derece korozyonları
T25.7 Ayak bileği ve ayağın üçüncü derece korozyonları
T26 Göz ve adnekslerinin yanık ve korozyonları
T26.0 Göz kapağı ve göz çevresi yanığı
T26.1 Kornea ve konjonktival kese yanığı
T26.2 Göz küresi yırtılma ve tahribi ile sonuçlanan yanık
T26.3 Göz ve adnekslerinin diğer kısımlarının yanığı
T26.4 Göz ve adnekslerinin yanığı, yer tanımlanmamış
T26.5 Göz kapağı ve göz çevresi korozyonları
T26.6 Kornea ve konjonktival kese korozyonları
T26.7 Göz küresinin yırtılma ve tahribi ile sonuçlanan korozyonlar
T26.8 Göz ve adnekslerinin diğer kısımlarının korozyonları
T26.9 Göz ve adnekslerinin korozyonları, yer tanımlanmamış
T27 Solunum yolu yanık ve korozyonları
T27.0 Larinks ve trakea yanığı
T27.1 Akciğer, larinks ve trakea yanığı
T27.2 Solunum yolunun diğer kısımlarının yanığı
T27.3 Solunum yolunun yanığı, yer tanımlanmamış
T27.4 Larenks ve trakea korozyonları
T27.5 Akciğer, larenks ve trakea korozyonları
T27.6 Solunum yolunun diğer kısımlarının korozyonları
T27.7 Solunum yolunun korozyonları, yer tanımlanmamış
T28 İç organların yanık ve diğer korozyonları
T28.0 Ağız ve farenks yanığı
T28.1 Özefagus yanığı
T28.2 Beslenme yolu diğer kısımlarının yanığı
T28.3 İç genitoüriner organların yanığı
T28.4 İç organların yanığı diğer ve tanımlanmamış
T28.5 Ağız ve farenks korozyonları
T28.6 Özefagus korozyonları
T28.7 Beslenme yolunun diğer kısımlarının korozyonları
T28.8 İç genitoüriner organların korozyonları
T28.9 İç organların korozyonları diğer ve tanımlanmamış
T29 Birden fazla vücut bölgesinin yanık ve korozyonları
T29.0 Birden fazla bölgenin yanıkları, derecesi tanımlanmamış
T29.1 Birden fazla bölgenin yanıkları, yanıklar birinci derece üzerinde değil
T29.2 Birden fazla bölgenin yanıkları, yanıklar ikinci derece üzerinde değil
T29.3 Birden fazla bölgenin yanıkları, yanıklar üçüncü derece üzerinde değil
T29.4 Birden fazla bölgenin korozyonları, derecesi tanımlanmamış
T29.5 Birden fazla bölgenin korozyonları, korozyonlar birinci derece üzerinde değil
T29.6 Birden fazla bölgenin korozyonları, korozyonlar ikinci derece üzerinde değil
T29.7 Birden fazla bölgenin korozyonları, korozyonlar üçüncü derece üzerinden değil
T30 Yanma ve korozyonlar, vücut bölgesi tanımlanmamış
T30.0 Vücut bölgesi tanımlanmamış yanığı, derecesi tanımlanmamış
T30.1 Birinci derece yanık, vücut bölgesi tanımlanmamış
T30.2 İkinci derece yanık, vücut bölgesi tanımlanmamış
T30.3 Üçüncü derece yanık, vücut bölgesi tanımlanmamış
T30.4 Vücut kısmının tanımlanmamış korozyonu, derecesi tanımlanmamış
T30.5 Birinci derece korozyon, vücut bölgesi tanımlanmamış
T30.6 İkinci derece korozyon, vücut bölgesi tanımlanmamış
T30.7 Üçüncü derece korozyon, vücut bölgesi tanımlanmamış
T31 Vücut yüzeyi tutulumunun yaygınlığına göre sınıflandırılan yanıklar
T31.0 Vücut yüzeyinin %10’undan daha azını tutan yanıklar
T31.1 Vücut yüzeyinin %10-19’unu tutan yanıklar
T31.2 Vücut yüzeyinin %20-29’unu tutan yanıklar
T31.3 Vücut yüzeyinin %30-39’unu tutan yanıklar
T31.4 Vücut yüzeyinin %40-49’unu tutan yanıklar
T31.5 Vücut yüzeyinin %50-59’unu tutan yanıklar
T31.6 Vücut yüzeyinin %60-69’unu tutan yanıklar
T31.7 Vücut yüzeyinin %70-79’unu tutan yanıklar
T31.8 Vücut yüzeyinin %80-89’unu tutan yanıklar
T31.9 Vücut yüzeyinin %90 veya daha fazlasını tutan yanıklar
M61.3 Kasların kalsifikasyon ve ossifikasyonu, yanıklar ile

blank

Yanık : Olay Yeri ve Acil Servis Yaklaşımı

 

1 Yorum

Yorum yap

Lütfen yorumunuzu yazınız!
Lütfen isminizi buraya giriniz