Tetanoz, Clostridium tetani nörotoksinleriyle oluşan ve dirençli tonik spazmlarla karakterize bir santral sinir sistemi hastalığıdır.
İnkübasyon süresi 3 gün ile 3 hafta arasında değişmekle beraber, ortalama on beş gün kadardır. Modern yoğun bakım koşullarında dahi tetanoz olguları için mortalite çok yüksektir.
Uygulama
Tetanoz İçin Riskli Durumlar
- Geniş doku hasarı olan (major yanıklar gibi) veya 1 cm den derin yaralar ve yıldız biçiminde, düzgün olmayan, şekilsiz, bir kısmı kopmuş yaralar
- Ateşli silah, ezilme, yanık, donma ile meydana gelen yaralar
- Delici yaralanmalar (steril olmayan enjeksiyonlar dahil)(kulak delinmesi)
- Nekrotik doku varlığı
- Kontaminantların (toprak, pislik, dışkı, …) varlığı
- Sinir denervasyonu ve/veya iskemik doku varlığı
- Yabancı cisim içeren yaralar
- Parçalı kırıklar
Tetanos açısından yaşlılar ve yeterli dozda aşılanmayanlar yüksek risk altındadırlar. Sağlık Bakanlığı Aşı Takvimi için tıklayın.
| Bağışıklama durumu | Temiz Yara | Kirli yara-kontamine yara | ||
| Td | TIG | Td | TIG | |
| Bilinmiyor veya < 3 doz | Evet | Hayır | Evet | Evet |
≥ 3 doz | Hayır/Evet* | Hayır | Hayır/Evet** | Hayır |
| *Evet, son dozun üzerinden geçen süre >10 yıl ise, **Evet, son dozun üzerinden geçen süre >5 yıl ise (daha sık rapel doza gerek yoktur). Td: Tetanoz ve erişkin tip difteri toksoidi, TIG: Tetanoz immünglobulin. İnsan kaynaklı tetanoz immünglobulini 250 IU, IM yoldan uygulanır, at kaynaklı immünglobulin kullanılacaksa 1.500-3.000 IU, IM olarak yapılabilir. | ||||
Aşı deltoid kas içine intramusküler yapılmalıdır. Aşı uygulamasından sonra uygulanan bölgede geçici şişlik, kızarıklık ve ağrı olabilir.
Aşının en etkili olduğu dönem ilk beş yıldır, sonraki yıllarda aşının etkinliği giderek azalır. Bu yüzden özellikle de sağlığınız için yetişkinler her beş yılda bir düzenli olarak tetanoz aşısı yaptırmalıdır.
