Akromioklaviküler (AC) eklemin yaralanması, spor yapanlarda ve genç bireyler arasında yaygın bir yaralanmadır. Akromioklaviküler eklem yaralanmaları, tüm omuz yaralanmalarının yüzde kırkından fazlasını oluşturur. Hafif yaralanmalar herhangi bir önemli morbidite ile ilişkili değildir, ancak ciddi yaralanmalar omuzda önemli güç ve işlev kaybına neden olabilir.
Akromioklavikular eklem, klavikula (köprücük) ve skapula (kürek) kemiklerinin omuz üst tarafında karşı karşıya gelmesiyle oluşur. Klavikulanın dış uç kısmı ile skapulanın akromion adını alan kavisli çıkıntısı eklemin parçalarıdır. Bu iki kemiği, eklem kapsülü ve korakoklavikular bağlar bir arada tutar.
Akromiyoklavikular eklem akromiyoklavikular ve korakoid ligamanlar, trapezius ve deltoid kasların güçlü eklentileriyle desteklenir.
Sert korakoklavikular ligamanlar iki parçadan oluşur. Bunların daha fazla bölümünü lateral trapezoid diğer bölümü de medial konoid oluşturur. inferiyor klavikula ve skapula korakoidine yapışırlar. Korakoklavikular ligaman üst ekstremitenin ana aşıcı bağıdır ve akromiyoklavikular ekleme dikey kararlılığı sağlar
AC yaralanmaları sıklıkla spor etkinlikleri, araba kazaları, bisikletten düşme ve diğer sporla ilgili faaliyetlerden (örneğin kayak) sonra görülür. AC eklem yaralanmaları, tüm omuz yaralanmalarının% 40’ını ve sporlarındaki tüm yaralanmaların yaklaşık % 10’unu oluşturabilir. Ayrıca akromiyoklaviküler eklem yaralanmaları omuz kuşağı içindeki tüm çıkıkların % 25’ini oluşturur. Bu yaralanmalar ağırlığına göre derecelendirilir.
Akromiyoklaviküler eklem yaralanmaları sıklıkla omuz üzerine direkt düşme sonucu oluşur. Yaralanma mekanizmasında genellikle akromiyoklavikular ekleme doğrudan travma vardır. Tipik olarak spor aktiviteleri esnasında kol addüksiyondayken düşme sonucu oluşur. Ayrıca dirsek üzerine düşmek de AC eklem ayrılmasına neden olabilir.
Hastalar acil servise tipik olarak anterosuperior omuz ağrısı ile başvururlar ve bu tür bir yaralanmayı düşündüren, kaçırılan omuza künt travma veya uzanmış bir kol üzerine düşme mekanizmasını tarif ederler. Boyun veya omuza yayılan, genellikle hareketle veya etkilenen omuzda uyumaya çalıştıklarında daha kötü olan ağrıyı tanımlayabilirler. Muayenede klinisyen yaralanma derecesine bağlı olarak AC ekleminde;
- Hassasiyet
- Ağrı
- Şişlik
- Morarma
- Krepitasyon
- Deformite
görebilir. 
Muayenade palpasyonda hasta eklem üstünde hassasiyet hisseder ve ağrıya bağlı olarak omuz eklemin aktif ve pasif hareket açıklığında kısıtlılık olabilir. Klinik olarak hafif yaralanmalarda herhangi bir önemli morbidite ile ilişkili değildir, ancak ciddi yaralanmalar omuzda önemli ölçüde güç ve fonksiyon kaybına neden olabilir.
Akromiyoklavikular eklem yaralanmalarının tanısı klinik olarak konulur. Yaralanma mekanizmasının bilinmesi, özellikle karşı klavikula ile karşılaştırıldığında akromiyoklavikular eklemde hassasiyet ve şekil bozukluğu olması tanıda yardımcıdır. Radyografi diğer kırıkları ve yaralanma şiddetini saptamada yararlıdır. Akromiyoklavikular eklem standart omuz grafılerinin ancak üçte birinde görülebildiği için özellikle akromiyoklavikular grafi istenmelidir. Akromiyoklavikular grafi akromioklaviküler eklem hasarı teşhisi için yeterlidir ve travmatik omuz ağrısının diğer nedenlerini değerlendirmek için kullanılmalıdır.
Omuz grafilerinde akromiyo klaviküler eklem genelde iç içe durduğu için bazen küçük kırıklar atlana bilir. Posteriyor klavikular çıkığının (Tip IV) tanısı için aksiler görünüm gereklidir. Standart AP görünümlerinde tanı belirsiz olduğunda eklemin yer değiştirmesini değerlendirmek için (Tip III) ağırlıklı stres görünümleri faydalı olabilir. Teşhiste devam eden belirsizlik varsa, sağlayıcı ayrıca daha ileri teşhis değerlendirmesi için ultrason veya MRI’yı da düşünebilir.
Aşağıda anlatılan Rockwood sınıflaması tedaviye rehberlik etmesi açısından önemlidir.
Tip I, II, III sık; Tip IV, V ve VI ise daha nadir olarak görülür.
Tip I: Akromioklavikular bağlarda hafif zorlanma (sprain) mevcuttur ancak akoklaviküler ligamentler sağlamdır.
Tip II: Akromiyoklaviküler ligamentler distal klavikulanın proksimal migrasyonu ile bozulmuştur, korakoklaviküler ligamentlerde sprain vardır fakat sağlamdır.
Tip III: Akromiyoklaviküler ve korakoklaviküler ligamentler, distal klavikulanın belirgin elevasyonu ile yırıtılmıştır. Klavikulanın distalinde trapezius ve deltoidin yapışma bölgelerinde de yırtık olabilir. Klavikula superiora doğru yer değiştirmiştir (karşı taraf korakoklavikular mesafeyle kıyaslandığında %25-100 daha fazla yer değişi vardır).
Tip IV: Tip III yaralanma ile aynı patolojidir, ancak klavikula trapeziusun fasiyası boyunca posteriora yer değiştirmiştir.
Tip V: Tip III yaralanma ile aynıdır, ancak klavikulanın ileri derecede (korakoklavikular mesafe %100 den daha fazla artmıştır) superiora elevasyonu vardır.
Tip VI: Distal klavikulanın inferior yer değiştirmesi ile akromiyoklaviküler ve korakoklaviküler ligamentlerin bozulmasını içerir. Klavikula inferiora doğru luksedir.
Tedavi erişkinlerle aynıdır. Genellikle tip I,II ve III’de omuz-kol askısı konservatif, tip IV,V,VI’da cerrahi tedavi önerilir.
Tip I ve II:
Tip I ve II yaralanmaları ameliyatsız olarak istirahat, sabitleme, analjezi, buz ve erken eklem egzersizleri (FTR 7-14 gün) ile tedavi edilir. Çıkık olasılığını azaltmak için birçok sargılar ve destekleyici yöntemler kullanılmasına rağmen hiçbirinin başarılı olduğu kanıtlanmış değildir. Tek taraflı omuzkol askısı uygun ve etkilidir. Tip I ve II’ de prognoz çok iyidir, sadece çok az sayıda hastada geç semptomlar oluşabilir ve distal klavikula eksizyonuna ihtiyaç duyulabilir.
Tip III:
Tip III yaralanmaların tedavisi tartışmalıdır. Sıklıkla ameliyatsız olarak tip I ve II’ye benzer şekilde tedavi edilir. Ancak yer değiştirme % 75’ten fazla ise, hastanın yaşı, mesleği (sporcu), aktivite düzeyi, kozmetik konusunda endişeli veya konservatif tedavi ile düzelmiyorsa, cerrahi müdahale düşünülebilir.
Tip IV-V-VI:
Tip IV’den VI’ya kadar olan yaralanmalar tipik olarak cerrahi onarım gerektirir. Ortopedi uzmanına konsülte edilmesi – sevk edilmesini gerektirir.
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK493188
- http://www.jcam.com.tr/files/KATD-3632.pdf
- http://dergi.totbid.org.tr/20194/9.pdf
- https://radiopaedia.org/articles/acromioclavicular-injury
