Kolanjit safra yollarının bir enfeksiyonudur. En yaygın nedeni koledokolitiazistir. Ciddi bir enfeksiyondur, hatta ölümcül olabilir (%5-10). Kolanjit, ilk olarak 1877 yılında Jean M Charcot (Fransız Nörolog) tarafından farkına varılmış ve bulguları ateş, sarılık ve sağ üst kadran olarak tanımlamıştır (Charcot Triadı). Bu bulgulara hipotansiyon (şok) ve konfüzyon (şuur bulanıklığı) eklendiğinde Reynold Pentadı adını alır.
Günümüzde safra yollarına endoskopik girişimlerin artması nedeniyle (ERCP-stent) daha yaygın görülmeye başlanmıştır. Kolanjit geçiren hastaların çoğunda antiyotik tedavisine yanıt verir; ancak şiddetli veya toksik kolanjiti olan hastalar yanıt vermeyebilir ve acil safra drenajı gerektirebilir. olanjit, özellikle tedavi edilmezse, önemli mortalite ve morbidite potansiyeline sahiptir. Tedavi edilmeyen kolanjit için bildirilen ölüm oranları% 88’e kadar çıkmıştır.
- karın ağrısı
- Safra yolu darlığı
- Endoskopik girişler ve bilier stentler
- Hepatobiliyer ve pankreas maligniteleri
- Safra parazitleri (Ascaris , Clonorchis)
- Karaciğer transplantasyonundan sonra biliyer-enterik anastomozlu hastalarda (örn., Hepatik-jejunostomi veya biliyo-biliyer anastomoz) kolanjit, anastomoz darlığı.
Çoğunlukla yetişkinlerde görülür ve ortalama başlangıç yaşı 50-60’dır. Yenidoğanlarda ekstrahepatik biliyer atrezi (EHBA) kolanjitin bir nedenidir. Çocuklarda ve genç erişkinlerde koledok kisti kolanjite neden olabilir.
Çoğu komplike olmayan biliyer kolik ağrısı olan hasta ağrı tedavi veya tedaviz 4-6 saat içerinde geçer. 6 saat üstünde hasta sürekli ağrı tarifliyor öyküde risk faktörü mevcut ise ve bu ağrıya yüksek ateş, sarılık eşilik ediyor isa kolanjit düşünülmelir.
Tipik klinik koledokolitiazis ya da bilier stent-cerrahi öyküsü olan hastada, titremeyle yükselen ateş (%95), karında sağ üst kadran ağrısı (%90) ve sarılık (%80) görülür.
Ağrını Özellikleri
- Ağrı sağ üst kadran ya da epigastrik bölgeye yayılır
- Bulantı/kusma ile ilişkili
- Sırta, sağ flank bölgesine ya da sağ skapula ucuna yayılan
- Yanma, basınç ya da ağırlık tarzında
- İntermitan ya da kolik şeklinde
- Besin alımı sonrası (özellikle yağlı gıdalar)
- Benzer bir atak öyküsü mevcuttur
- Murphy işareti genellik pozitiftir (akut kolesistit için yüksek sensitivite %63-90, fakat düşük spesifite %45-65
Ateş
Enfeksiyon göstergesidir. Kolesistitli vakaların 1/3’ünde, kolanjit vakalarının > %90 da görülür.
Sepsis Göstergeleri
• Hipotansiyon
• Bilinç değişikliği
Bilirubin ve ALP yüksekliği olası safra yolu tıkanıklığı açısından uyarıcı olmalıdır. En sık görülen laboratuvar bulguları;
- Lökositoz
- Hiperbilirubinemi
- ALP yüksekliği
- Karaciğer enzimleri (GGT)de yükselebilir
- Kan kültürü %50 pozitiftir (üreme olur)
- Safra kültürlerinin hemen tamamında üreme olur (%60 polimikrobiyaldir; en çok, E. coli, klebsiella, enterokoklar, bacteroides fragilis ürer)
Görüntüleme yöntemi olarak;
- USG (ultrasonografi)
- BT (bilgisayarlı tomografi)
- MRCP (manyetik rezonans kolanjiopankreatikografi)
- ERCP (endoskopik retrograd kolanjiopankreatikografi)
- PTK (perkütan transhepatik kolanjiografi)
uygulanabilir.
Aşağıdaki uzmanlarla zamanında istişarelerde bulunulmalıdır.
- Radyoloji (USG ve BT)
- Gastroenteroloji
- Genel Cerrahi
Hastaneye yatırılarak parenteral geniş spekturumlu antibiyotik uygulanır. Oral alım kapatılır. Bilier dekompresyon (basıncın azaltılması) ve drenaj gerekebilir; safra yoluna endoskopik stent ya da nazobilier dren takılabilir (ERCP), PTK yapılabilir.
Erken antibiyotik tedavisi ve gerektiğinde safra yollarının uygun drenajı ve dekompresyonu uygulandığında prognuz iyidir. Kötü prognozla ilişkili olduğu bildirilen faktörler arasında;
- Yaşlılık
- Kadın cinsiyeti
- Akut böbrek yetmezliği
- Önceden var olan siroz
- Maligniteye bağlı safra tıkanıklığı
yer alır.
- Piyojenik karaciğer apsesi
- Tekrarlayan kolanjit
- Akut böbrek yetmezliği bulunur.
- Sekonder biliyer siroza (SBC):uzun süredir devam eden tekrarlayan kolanjit
- Portal hipertansiyona
- Karaciğer yetmezliğine neden olabilir.
- https://gut.bmj.com/content/67/9/1568
- https://www.hpb.org.tr/index.php?func=GuidesDetails&ID=22
- https://emedicine.medscape.com/article/184043-medication
- https://file.atuder.org.tr/_atuder.org/fileUpload/ffkaFfXye6im.pdf
- https://www.turkcerrahi.com/makaleler/safra-kesesi-ve-safra-yollari/kolanjit/
- http://www.klinikgelisim.org.tr/kg23_2/6.pdf
