Kıl kurdu olarak da adlandırılan Enterobius vermicularis, dünyadaki en yaygın paraziter helmint (solucanlar) enfeksiyonlarından biridir ve çoğu vaka çocuklarda görülür. Genelikle dünyada ve ülkemizde olduğu gibi ilkokul çağı çocuklarda ilk sıralarda görülürken yetişkinlerde de görülebilir. Bulaşma, kontamine eşyalarla doğrudan temas yoluyla veya hatta cinsel temas sırasında olur.
ETİYOLOJİ
- Kıl kurdu olarak da adlandırılan Enterobius vermicularis, dünyadaki en yaygın nematod enfeksiyonlarından biridir. E. vermicularis, Oxyuris vermicularis olarakda adlandırılır.
KLİNİK
- Perianal Kaşıntı
- Salya Akması
- Burun Kaşıntısı
- Karın Ağrısı
- Huzursuzluk
- Uykusuzluk
TEDAVİ
Enterobiyaz tedavisi 2 basamaklıdır.
- Aile için enfeksiyonun önlenmesi ve tedavisi
- Otoinfeksiyonla bulaşın önlenmesi ve tedavisi
Birinci etkene göre parazit aile içinde birinde saptanmışsa, diğer aile üyelerinin enfekte olma riski yüksektir ve bu nedenle aile üyelerin tamamı eş zamanlı tedavi edilmelidir. İkinci etkene göre ise parazit otoinfeksiyonla kolayca bulaşması ve ilacın erişkin parazitlere olduğu kadar larvalarda da etkili olması için tedavinin 1 hafta ve 15 gün ara ile 2-
3 kez tekrarlanması önerilmektedir. DSÖ Model Listesinde tek doz tedavisinde açıklanan beş antihelmintik ilaç bulunmaktadır:
- Albendazol
- Mebendazol
- Pirantel
- Levamisol
- İvermektin
Tedavi sırasında belirtisiz olsalar bile tüm ailenin tedavi edilmesine özellikle dikkat edilmesi gerekmektedir.
Pyrantel Pamoate (KONTİL®): Amerika Birleşik Devletleri’nde reçetesiz satılmaktadır; 2 hafta arayla verilen maksimum 1 gm’ye kadar 11 mg/kg doz önerilir.
Albendazol (ANDAZOL®): Aç karnına verilir, 400 mg, tek seferlik bir doz, ardından 2 haftada bir tekrar dozu uygulanır.
Mebendazol (VERMAZOL®): 100 mg, tek seferlik bir doz, ardından 2 haftada bir tekrar dozu uygulanır.
- Enterobiasis tedavisinde kullanılan diğer ilaçlar, ivermektin ve piperazindir, ancak ikincisi daha düşük etkinliğe ve daha yüksek toksisiteye sahiptir.
- Enterobiasis, tekrarlayan yeniden enfeksiyona neden olabilir, bu nedenle, nüksetmeyi önlemek için semptomatik olsun ya da olmasın tüm ev halkının tedavi edilmesi önerilir.
Gebelikte Enterobius enfeksiyonunun tedavisi, belirgin semptomları olan hastalara ayrılmalıdır. Hamile hastalarda diğer ilaçlara göre pirantel pamoat tercih edilir.
ÖRNEK REÇETE
Yetişkinler Kullanım
I – Kontil® (Pirantel Pamoat) Çiğneme Tableti
Doz: 1×3 (günde tek doz, 3 tablet)
İçerik: Her bir çiğneme tableti 725 mg pirantel pamoat (250 mg baza eşdeğer) içerir.
Ambalaj: 3 ve 6 tabletlik blister formlarda sunulur.
Kullanım şekli:
-
75 kg’a kadar olan erişkinlerde: 3 tablet tek doz
-
75 kg’ın üzerinde olanlarda: 4 tablet tek doz
-
Tabletler çiğnenerek veya bir miktar su ile yutularak alınır.
-
Gerektiğinde 2 hafta sonra aynı doz tekrarlanabilir.
Endikasyonlar:
-
Ascaris lumbricoides (solucan)
-
Enterobius vermicularis (kıl kurdu)
-
Ancylostoma duodenale ve Necator americanus (kancalı solucanlar)
-
Trichostrongylus colubriformis ve orientalis (yuvarlak solucanlar)
ÖRNEK REÇETE
Çocuklarda Kullanım
I – Kontil® 250 mg / 5 mL Süspansiyon
Doz: 1×3 (tek doz, günde bir kez)
İçerik: Her 5 mL süspansiyon, 250 mg baza eşdeğer 725 mg pirantel pamoat içerir.
Kullanım şekli (şurup formatı):
-
75 kg’a kadar olanlarda: 3 ölçek (15 mL, toplam 750 mg baza eşdeğer)
-
75 kg’ı aşanlarda: 4 ölçek (20 mL, toplam 1000 mg baza eşdeğer)
-
Gerekirse 2 hafta sonra aynı doz tekrarlanabilir.
⚠️ Uyarı: Kontil®, 2 yaşından küçük çocuklarda yalnızca potansiyel yararı, muhtemel risklerinden fazla ise kullanılmalıdır.
7 Yaşa Kadar Doz Hesaplamaları (11 mg/kg)
(Formül: 1 mL = 50 mg baza eşdeğer)
-
1 yaş (~10 kg): 110 mg → 2.2 mL
-
2 yaş (~12 kg): 132 mg → 2.6 mL
-
3 yaş (~14 kg): 154 mg → 3.0 mL
-
4 yaş (~16 kg): 176 mg → 3.5 mL
-
5 yaş (~18 kg): 198 mg → 4.0 mL
-
6 yaş (~20 kg): 220 mg → 4.4 mL
-
7 yaş (~22 kg): 242 mg → 4.8 mL
ÖRNEK REÇETE
Gebelerde Kullanım
Gebelikte Enterobius enfeksiyonunun tedavisi, belirgin semptomları olan hastalara ayrılmalıdır. Hamile hastalarda diğer ilaçlara göre pirantel pamoat tercih edilir. Ama Pirantel pamoatın gebe kadınlarda kullanımı ile ilgili yeterli ve kontrollü çalışmalar bulunmadığından, hekim tarafından kesin gerekli görülmedikçe gebelerde kullanılmamalıdır.
ÖRNEK REÇETE
I – Vermazol® (Mebendazol) 100 mg Çiğneme Tableti
Doz: 1×1 (tek doz, 100 mg tablet)
İçerik: Her bir çiğneme tableti 100 mg mebendazol içerir.
Ambalaj: 30 tabletlik blister kutularda sunulur.
Kullanım şekli:
-
Enterobiyaz (kıl kurdu):
-
Erişkinler ve 2 yaş üzeri çocuklarda 100 mg (1 tablet) tek doz
-
Tek doz sonrası 1 hafta ve 15 gün ara ile tekrar edilmesi önerilir.
-
Tablet çiğnenebilir, bütün olarak yutulabilir veya küçük çocuklar için ezilerek besinle karıştırılabilir.
-
-
Trişüriyaz, askariyaz, kancalı kurt enfeksiyonları:
-
3 gün boyunca, günde 2 kez 1 tablet uygulanır.
-
⚠️ Uyarılar:
-
2 yaş altındaki çocuklarda kullanımı önerilmez.
-
İlacın kullanımı sırasında çocuklar gözetim altında tutulmalıdır.
Vermazol Diğer Etkenlere Göre Doz Önerisi:
- Hidatik kist için kullanımda tercihen yemek sırasında alınmalıdır.
- Askariyazis, trikuriyazis,nekatoriazis veya ankilostomiyazis 3 gün, günde 2 kez, sabah akşam 1 Tablet (100 mg) yeterlidir. Gerekirse 2 ile 3 hafta sonra ikinci bir kür uygulanabilir.
- Kapillariyaziste 20-30 gün süreyle günde 2 kez 2 Tablet (200 mg).
- Gnathostomiyaziste 6 gün süreyle her 3 saatte 2 Tablet (200 mg).
- Bağırsak solucanlarında 3 gün, günde 2 kez sabah akşam 1 Tablet (100 mg).
- Trikinoziste 3 gün, günde 3 kez 200-400 mg, daha sonra 10 gün, günde 3 kez 400-500 mg.
- Teniazis 3-6 gün için günde 2 kez 100-300 mg.
- Echinococcus multilocularis ve E. granulosusun neden olduğu hidatik kistler genellikle 3 ile 6 ay süresince günde 3 kez 15-20 mg/kg vücut ağırlığı.
- Yüksek dozların gerek duyulduğu doğuya yerleşmiş organizmaların neden olduğu enfeksiyonların tedavisinde doz ayarlaması hastanın vücut ağırlığına göre yapılmalıdır.
ÖRNEK REÇETE
I – Andazol® 200 mg/10 mL Süspansiyon
Doz: 1×2 (tek doz, 20 mL = 400 mg)
İçerik: Her 10 mL (1 ölçek) süspansiyon 200 mg albendazol içerir.
Ambalaj: 20 mL ve 60 mL’lik kahverengi şişelerde, 10 mL’lik plastik ölçek kaşıkla sunulur.
Kullanım şekli:
-
Erişkinler ve 2 yaş üzeri çocuklar: Tek doz halinde 400 mg (2 ölçek = 20 mL) alınır.
-
2 yaşına kadar çocuklar: Tek doz halinde 200 mg (1 ölçek = 10 mL) alınır.
-
6 yaş altındaki çocuklarda deneyim sınırlıdır, dikkatle kullanılmalıdır.
⚠️ Uyarılar:
-
İlacın dozu tek seferliktir, ancak bazı paraziter enfeksiyonlarda doktor önerisiyle tekrar doz uygulanabilir.
-
Küçük çocuklarda kullanım mutlaka hekim gözetiminde olmalıdır.
TANI KODU
Barsak Helmint Enfeksiyonları
-
B80 – Enterobiyaz (kıl kurdu enfeksiyonu)
-
B81 – Diğer barsak helmintiyazları, başka yerde sınıflanmamış
KAYNAKLAR
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK536974/#:~:text=Enterobius%20vermicularis%20is%20an%20organism,confined%20to%20the%20ileocecal%20area.
- http://www.drinh.com/e-ders-gis-parazit.html
- https://www.researchgate.net/figure/Photographs-of-Enterobius-vermicularis-and-Scotch-tape-A-Colonoscopic-view-of-E_fig2_297659020
- https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/988624
- https://www.biofarma.com.tr/upload/Andazol-Suspansiyon_KT.pdf
- https://myhealthbox.eu/web/cache/3746890.pdf
- https://titck.gov.tr/storage/kubKtAttachments/0adb1bd946397.pdf
