Ağızdan Maskeye Ventilasyon, CPR (Kardiyopulmoner Resüsitasyon) ve acil ilk yardımda, kalp durması veya solunum sıkıntısı yaşayan bir kişiye kurtarma nefesi vermek için kullanılan bir yöntemdir. Bu teknikte, tek yönlü valf içeren şeffaf bir yüz maskesi, kazazedenin ağız ve burnu üzerine yerleştirilerek hava kaçağı olmayan bir sızdırmazlık sağlanır. Kurtarıcı, maskeye nefes üfleyerek oksijen açısından zengin havanın kazazedenin hava yoluna girmesini sağlar. Bu esnada geri solunum havası veya olası kontaminantların kurtarıcıya ulaşması engellenir.
Ağızdan Maskeye Ventilasyonun Temel Özellikleri:
- Şeffaf Maske: Ağızdan Maskeye Ventilasyon sırasında kullanılan yüz maskesi şeffaftır. Bu sayede kurtarıcı, kazazedenin ağız ve burnunu gözlemleyebilir ve olası tıkanıklık veya solunum belirtilerini fark edebilir.
- Tek Yönlü Valf: Maskede bulunan tek yönlü valf, havanın kurtarıcının ağzından kazazedenin hava yoluna doğru akmasına izin verir ancak kazazededen gelen havanın geri dönmesini engeller. Bu özellik, kurtarıcının geri solunan havayı veya bulaşıcı partikülleri soluma riskini azaltarak koruma sağlar.
- Doğru Sızdırmazlık: Maskenin kazazedenin ağız ve burnu üzerine doğru bir şekilde yerleştirilmesi ve sızdırmazlık sağlanması gereklidir. Bu, verilen nefeslerin etkili bir şekilde kazazedenin akciğerlerine ulaşmasını garanti eder.
- Evrensel Kullanım: Ağızdan Maskeye Ventilasyon, her yaştan kazazede üzerinde kullanılabilir. Bebekler, çocuklar ve yetişkinler için maskenin boyutu, kazazedenin yüzüne uygun olacak şekilde ayarlanabilir
Maskeyle Ağızdan Ventilasyon: Bariyerli Bir Resüsitasyon Yöntemi
Maskeyle ağızdan ventilasyon, geleneksel ağızdan ağıza ve ağızdan buruna tekniklerinden ayrılarak özel bir kurtarma yöntemi olarak işlev görür. Bu teknik, kurtarıcı ile hasta arasında enfeksiyon bulaşma riskini azaltan bir bariyer sağlar. Acil tıp kılavuzları ve resüsitasyonla ilgili bilimsel literatür, kurtarıcının bir maskesi mevcutsa, tek kurtarıcı durumunda bu yöntemin kullanılmasını önermektedir.
Tek Kurtarıcı Durumunda En Etkili Ventilasyon Yöntemi: Ağızdan Maskeye Ventilasyon
Tek kurtarıcı tarafından yapılan ventilasyonlarda, sahada en sık tercih edilen yöntem ağızdan maskeye ventilasyondur. Bu yöntem, kurtarıcının maskeyi her iki eliyle kavrayarak sızdırmazlığı sağlamasına olanak tanır ve bu sayede yeterli tidal volüm sağlanabilir.
Sağlık çalışanları arasında, tek kurtarıcı ile CPR sırasında AMBU torbası (BVM) kullanımının daha etkin olduğu yönünde bir görüş yaygındır. Ancak, literatürde tek kurtarıcı ile ağızdan maskeye ventilasyonun ve AMBU torbasının etkinliğini doğrudan karşılaştıran özgül bir çalışma bulmak zordur.
Ağızdan Maskeye Ventilasyonun Avantajları
- Sızdırmazlık Kontrolü: Tek kurtarıcı, maskeyi iki eliyle tutarak hava kaçağını en aza indirebilir.
- Tidal Volüm Sağlanması: Ağızdan maskeye ventilasyon, ağızdan ağıza ventilasyona benzer şekilde yeterli tidal volüm sağlayabilir.
- Enfeksiyon Riski Azalması: Maske, enfeksiyon bulaşma riskini büyük ölçüde azaltır.
BVM ile Karşılaştırma
- Tek Kurtarıcı Durumunda Zorluk: BVM ile etkili bir sızdırmazlık oluşturmak ve yeterli ventilasyon sağlamak için genellikle iki kişi gereklidir. Tek kurtarıcının, bir eliyle maskeyi tutup diğer eliyle AMBU torbasını sıkması, genelde yetersiz tidal volüm ve hava kaçağına yol açabilir.
- Kılavuz Önerileri: Acil tıp kılavuzları, tek bir kurtarıcı olduğu durumlarda ağızdan maskeye ventilasyonu genellikle daha etkili bir seçenek olarak belirtmektedir.
Sonuç olarak, tek kurtarıcı ile ventilasyon gerektiğinde ağızdan maskeye ventilasyon hem pratik hem de etkin bir yöntemdir. Ancak, AMBU torbası kullanımı daha fazla kurtarıcı mevcut olduğunda veya ekipman kullanımı konusunda deneyimli bir sağlık çalışanı tarafından uygulandığında tercih edilebilir.
böylece yeterli tidal volümler sağlanır. Her ne kadar ambulama işlemini tek kişi yapabilsede çok efektif olmamaktadır. Ambu torbası (BVM) ile ventilasyon, tek bir kurtarıcı tarafından uygulandığında, maskenin yüze tam oturtulması ve eşzamanlı olarak torbanın sıkılması gerektiği için daha zordur. Bu durum, hava kaçağı riskini artırabilir ve verilen tidal volümün azalmasına neden olabilir. Bu nedenle, BVM ile ventilasyon genellikle iki kurtarıcının bulunduğu durumlarda daha etkilidir. Bir kurtarıcı maskeyi yüze tam oturturken, diğer kurtarıcı torbayı sıkarak ventilasyonu sağlar.
Aşağıda belirtilen kaynaklar, tek kurtarıcı ile yapılan ventilasyon yöntemlerini ve ağızdan maskeye ventilasyonun etkinliğini tartışan, geniş çapta kabul gören çalışmalara ve kılavuzlara örneklerdir:
- American Heart Association (AHA) Guidelines for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care:
- AHA’nın 2020 yılında yayınlanan “2020 American Heart Association Guidelines for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care” raporunda, tek bir kurtarıcının uyguladığı ventilasyon için ağızdan maskeye ventilasyonun daha verimli olduğu vurgulanmıştır. Ayrıca, BVM’nin iki kurtarıcı ile daha etkili olduğu belirtilmektedir.
- European Resuscitation Council (ERC) Guidelines:
- ERC’nin 2021 Resuscitation Guidelines kılavuzunda, tek bir kurtarıcıyla yapılan ventilasyonlarda ağızdan maskeye ventilasyonun daha etkili olduğu ifade edilmiştir. Ayrıca, iki kurtarıcı ile BVM kullanımının daha yüksek başarı oranları sunduğu belirtilmiştir.
- Resuscitation Journal:
- Resuscitation dergisinde yayımlanan bir dizi makale, tek kurtarıcıyla yapılan ağızdan maskeye ventilasyonun daha verimli olduğunu ve BVM’nin, özellikle yalnız bir kurtarıcı tarafından uygulandığında daha zorlu bir yöntem olduğunu ortaya koymuştur. Bu çalışmalar, pratik deneyim ve klinik gözlemlere dayanmaktadır.
Tek Kurtarıcı Ağızdan Maske Ventilasyon
1- Durumu Değerlendirin ve Acil Yardım Çağrısı Yapın
Resüsitasyon çabalarına başlamadan önce, ortamı olası tehlike ve riskler açısından değerlendirin. Kurbanın bilincini ve nefes alıp almadığını kontrol edin. Eğer kurban tepkisiz ve normal nefes almıyorsa, hemen 112’i arayın ve yardım çağırın veya çevredeki birinden bunu yapmasını isteyin.
2- Kurbanı Sırtüstü ve Sert Bir Zemine Yatırın
Kurbanı nazikçe sırtüstü pozisyonda, sert ve düz bir zemine yerleştirin. Kurbanın etrafındaki alanın, etkili resüsitasyon çabalarına olanak sağlamak için açık olduğundan emin olun.
3- Baş Geri-Çene Yukarı Manevrası ile Hava Yolunu Açın
Kurbanın başının yanına diz çökün. Bir elinizi kurbanın alnına, diğer elinizin iki parmağını ise çenesinin altına yerleştirin. Alnından nazikçe başını geriye doğru eğin ve çeneyi yukarı doğru kaldırın. Bu manevra, hava yolunu açmaya ve kurtarma nefesleri sırasında daha iyi hava akışı sağlamaya yardımcı olur.
4- Uygun Boyutta Bir Maske Seçin ve Kurbanın Burun ve Ağız Üzerine Yerleştirin
Kurbanın yüzüne uygun şeffaf bir yüz maskesi seçin. Maske, kurbanın hem burnunu hem de ağzını kapatmalıdır. Maskenin alt kısmını kurbanın burnunun üzerine, üst kısmını ise ağzının üzerine yerleştirin.
5- Maske ile Yüz Arasında Hava Kaçağını Önlemek İçin Bir Sızdırmazlık Sağlayın
Maskeyi kurbanın yüzüne sıkıca bastırarak maske ile yüz arasında hava kaçağını önleyen bir sızdırmazlık oluşturun. Bu sızdırmazlık, kurtarma nefeslerinin etkili bir şekilde kurbanın hava yoluna iletilmesini sağlamak için gereklidir.
6- Her 2 Saniyede 1 Nefes Oranında Solunum Desteği Sağlayın
Maske yerleştirildikten ve sızdırmazlık sağlandıktan sonra, normal bir nefes alın ve maskeye 2 saniye boyunca kurtarma nefesi verin. Nefesleri, kurbanın göğsünün belirgin şekilde yükselmesini sağlayacak kadar bir güçle verin. Yetişkinler için önerilen ventilasyon oranı dakikada 12-20 nefestir.
7- Her Nefesten Sonra Göğüs Yükselme ve Alçalmasını Gözlemleyin
Her kurtarma nefesinden sonra, kurbanın göğsünün yükselip alçaldığını gözlemleyin. Bu, ventilasyonun kurbanın akciğerlerine etkili bir şekilde ulaştığını doğrular.
Her set kurtarma nefesinden sonra derhal göğüs kompresyonlarına devam edilmelidir. Tek kurtarıcılı CPR için önerilen kompresyon-ventilasyon oranı, 30 kompresyon ve 2 ventilasyon şeklindedir.
Unutulmamalıdır ki temel yaşam desteğinde yetişkinlerde CPR’ye önce göğüs kompresyonu (sternuma bası) uygulayarak başlanır. Göğüs kompresyonları, dolaşımı sağlamak ve beyne oksijen gitmesini desteklemek için önceliklidir.
İki Kurtarıcıyla Ağızdan Maskeye Ventilasyon (CPR)
İki Kurtarıcıyla Ağızdan Maskeye Ventilasyon, etkili ve sürekli kardiyopulmoner destek sağlar, başarılı resüsitasyon şansını en üst düzeye çıkarır. Her iki kurtarıcının da koordineli ve verimli bir şekilde çalışması, kritik acil durumlarda etkili bir müdahale için önemlidir. İki Kurtarıcıyla Ağızdan Maskeye Ventilasyon adımları şu şekildedir:
1- Durumu Değerlendir ve Acil Yardım Çağır: Yanıt vermeyen ve normal şekilde nefes almayan bir kişiye rastladığınızda, hemen acil tıbbi yardım çağırın veya yakındaki bir kişiden bunu yapmasını isteyin. Kurtarıcıların, CPR yapacakları alanın güvenli olduğundan emin olmaları gerekir.
2- Kurbanı Sert Bir Yüzeye Yerleştir: Kurbanı sırt üstü, düz ve sert bir yüzeye yatırın. Kurbanın başı ile vücudu hizalı olmalı ve hava yolu açık olmalıdır.
3- Kurbanın Hava Yolunu Aç: Kurbanın başının yanında diz çökün ve hava yolunu açmak için başı geriye doğru nazikçe eğip çeneyi yukarıya kaldırarak baş-çene kaldırma manevrasını yapın.
4- Birinci Kurtarıcı Göğüs Kompresyonlarına Başlar: Kurbanın yanında pozisyon alan bir kurtarıcı, göğüs kompresyonlarına başlar. Bir elin avuç içini kurbanın göğsünün ortasına (meme uçları arasına) yerleştirin, diğer elinizi ise ilk elin üzerine koyun. Göğsü en az 5 santimetre derinliğinde, dakikada 100-120 kompresyon hızında sıkıştırın.
5- İkinci Kurtarıcı Kurtarma Nefeslerini Uygular: İkinci kurtarıcı, kurbanın başının yanında durarak, uygun boyutta şeffaf bir yüz maskesini güvenli bir şekilde tutar. Maskeyi kurbanın burnu ve ağzının üzerine yerleştirerek hava geçirmez bir sızdırmazlık sağlamak için ağzı açar.
6- Kurtarma Nefeslerini Ver: İkinci kurtarıcı, normal bir nefes alır ve maskeye 2 saniye süreyle iki kurtarma nefesi verir. Her bir nefes, kurbanın göğsünün belirgin şekilde yükselmesini sağlayacak kadar kuvvetli olmalıdır.
7- Kompresyonlar ve Ventilasyonlar Arasında Koordinasyon: Her iki kurtarıcı, uygun kompresyon-ventilasyon oranını sağlamak için çabalarını koordine eder. İki kurtarıcıyla CPR için önerilen oran, 30 kompresyon ardından 2 ventilasyondur.
8- CPR Döngülerine Devam Et: Her kurtarma nefesi setinden sonra, kompresyonları uygulayan kurtarıcı hemen göğüs kompresyonlarına devam ederken, ikinci kurtarıcı maskeyi yerleştirip bir sonraki kurtarma nefesini verir. Bu döngü, profesyonel tıbbi yardım gelene kadar veya kurban kendiliğinden nefes almaya başlayana kadar sürekli olarak tekrarlanır.
Ağızdan Maskeye Ventilasyon Oranları
Kardiyopulmoner resüsitasyon (CPR) sırasında Ağızdan Maskeye Ventilasyon için önerilen ventilasyon oranı, kurbanın yaş grubuna göre değişir. Amerikan Kalp Derneği (AHA), farklı yaş grupları için ventilasyon oranlarına yönelik belirli yönergeler sunmaktadır:
Yetişkinler İçin: Yetişkinler, ergenler ve büyük çocuklar için CPR sırasında önerilen ventilasyon oranı dakikada 10 ila 12 nefes arasındadır. Bu, her bir kurtarma nefesinin yaklaşık olarak 5 ila 6 saniyede bir verilmesi gerektiği anlamına gelir.
Bebekler ve Çocuklar İçin: Bebekler ve çocuklar için CPR sırasında önerilen ventilasyon oranı dakikada 12 ila 20 nefes arasındadır. Bu, bebekler için her bir kurtarma nefesinin yaklaşık olarak 3 ila 5 saniyede bir, çocuklar için ise 3 ila 6 saniyede bir verilmesi gerektiği anlamına gelir.
Kurtarma nefeslerinin doğru hızda verilmesi, CPR sırasında etkili oksijenasyon ve ventilasyon sağlamak için önemlidir. Doğru ventilasyon oranının korunması, kurbanın dolaşımını desteklemek ve akciğerlerini oksijenlendirerek hayatta kalma şansını artırmak için kritik öneme sahiptir.
Kurtarma Nefesi İçin Kullanılan Farklı Maske Cihazları
CPR ve acil ilk yardım sırasında kurtarma nefesi ve ventilasyon sağlamak için çeşitli maske cihazları mevcuttur. Bu maske cihazları, kurtarıcıya enfeksiyon bulaşma riskini en aza indirirken kurbana kurtarma nefesleri vermek için korumalı bir yöntem sunmak amacıyla tasarlanmıştır. Yaygın olarak kullanılan bazı maske cihazları şunlardır:
Cep Maskesi: Cep maskesi, CPR eğitimlerinde ve gerçek acil durumlarda yaygın olarak kullanılan kompakt ve taşınabilir bir maskedir. Şeffaf bir maskeden, bir yönlü valf ve oksijen girişi bulunan bir yapıdan oluşur. Bir yönlü valf, kurtarıcının kurbana kurtarma nefesleri vermesine izin verirken, havanın veya kirletici maddelerin geri akışını engeller.
Balon-Valf-Maskesi (BVM): Balon-valf-maskesi, bir diğer adıyla resüsitasyon cihazı veya Ambu çantası, tıbbi profesyonellerin solunum sıkıntısı çeken veya kalp durması yaşayan hastalara pozitif basınçlı ventilasyon sağlamak için kullandığı el cihazıdır. Kendiliğinden şişen bir balon, bir yüz maskesi ve oksijen rezervuarından oluşur. Kurtarıcı, baounu sıkarak kurbana nefes verir ve bir yönlü valf, havanın sadece bir yönde akmasını sağlar.
Cep Yüz Kalkanı: Cep yüz kalkanı, kurtarıcının ağzı ile kurbanın ağzı arasında bir bariyer sağlayan küçük, tek kullanımlık bir kalkan olup, kurtarma nefesi sırasında doğrudan temasın engellenmesine yardımcı olur. Bu, kurbanın solunum salgılarıyla doğrudan teması önlemeye ve enfeksiyon bulaşma riskini azaltmaya yönelik tasarlanmıştır.
Filtreli CPR Maskeleri: Bazı CPR maskeleri, hem kurtarıcıyı hem de kurbanı ek koruma sağlayan yerleşik filtrelerle gelir. Bu filtreler, bakteri ve virüslerin bulaşmasını engellemeye yardımcı olur ve kurbanın enfeksiyon durumu bilinmediği durumlarda özellikle faydalıdır.
Sonrası Bakım ve İzleme
Kurtarma nefesleri verildikten ve CPR başlatıldıktan sonra, post-resüsitasyon bakımı için aşağıdaki adımlar önemlidir:
Göğüs Kompresyonları: Eğer kurban hala cevapsızsa veya kurtarma nefeslerinden sonra yeterince düzgün nefes almıyorsa, önerilen kompresyon-ventilasyon oranına göre göğüs kompresyonlarına devam edilmelidir.
Erken Defibrilasyon: Eğer otomatik eksternal defibrilatör (OED) mevcutsa, OED talimatlarını izleyerek şok uygulamak gerekiyorsa şok verin. Erken defibrilasyon, belirli kalp ritmi bozuklukları nedeniyle meydana gelen ani kalp durmalarında çok önemlidir.
Kurtarma Pozisyonu: Eğer kurban bilincini geri kazanır ve normal şekilde nefes almaya başlarsa, açık bir hava yolunu korumak ve aspirasyon riskini azaltmak için kurbanı kurtarma pozisyonuna yerleştirin.
Sürekli İzleme: Kurbanın yaşamsal belirtilerini, cevapsızlığını ve nefes alma durumunu sürekli olarak izleyin. Durumlarındaki değişiklikleri doğru bir şekilde acil tıp hizmetleri (EMS) personeline raporlama için kaydedin.
- https://www.acilcalisanlari.com/eriskin-temel-yasam-destegi.html
- https://www.mycprcertificationonline.com/courses/cpr/mouth-to-mask-ventilation
