Özellikle bayanlarda sağ alt kadran (SAK) ağrısı, çok farklı sistemlere ait hastalıkların belirtisi olabilir. En sık nedenler gastrointestinal, jinekolojik ve üriner sistem kaynaklıdır. Aşağıda en önemli olasılıklar sistematik olarak özetlenmiştir:
1. Gastrointestinal Nedenler
-
Akut apandisit:
En sık cerrahi neden. Ağrı genellikle göbek çevresinden başlar, saatler içinde sağ alt kadrana yerleşir. Bulantı, kusma ve hafif ateş eşlik edebilir. Konu anlatımına buradan erişebilirsiniz. -
Meckel divertiküliti:
Apandisite benzer tablo yapabilir, özellikle genç hastalarda düşünülmelidir. -
Crohn hastalığı (terminal ileit):
Kronik veya tekrarlayan sağ alt kadran ağrısı, ishal, kilo kaybı, anemi eşlik edebilir. -
Kabızlık veya gaz distansiyonu:
Daha yüzeysel ve yaygın ağrı, palpasyonda hassasiyet olabilir.
2. Jinekolojik Nedenler
-
Over kisti (rüptüre veya torsiyon):
Ani başlayan, şiddetli tek taraflı ağrı; bazen bulantı-kusma eşlik eder. Konu anlatımına buradan erişebilirsiniz. -
Ektopik gebelik:
Amenore, pozitif gebelik testi ve tek taraflı keskin ağrı ile gelir. Ruptüre olursa hayatı tehdit eder. Konu anlatımına buradan erişebilirsiniz. -
Pelvik inflamatuvar hastalık (PID):
Alt karın ağrısı, vajinal akıntı, ateş ve cinsel yolla bulaşan hastalık öyküsü olabilir. Konu anlatımına buradan erişebilirsiniz. -
Endometriozis:
Siklik (adetle ilişkili) ağrı, kronikleşme eğiliminde; bazen infertilite ile birliktedir. -
Ovulasyon (Mittelschmerz):
Ovülasyon döneminde (siklus ortasında) birkaç saat süren hafif-orta şiddette ağrı.
3. Üriner Sistem Nedenleri
-
Üreter taşı (renal kolik):
Belden kasığa yayılan, dalgalar halinde gelen şiddetli ağrı; hematüri eşlik edebilir. Konu anlatımına buradan erişebilirsiniz. -
İdrar yolu enfeksiyonu (sistit):
Alt karın ağrısı, sık idrara çıkma, yanma ve bulantı olabilir. -
Piyelonefrit:
SAK ağrısı ile birlikte ateş, titreme, kostovertebral açı hassasiyeti.
4. Diğer Nedenler
-
Kas-iskelet sistemi ağrıları:
Egzersiz, travma veya kas spazmına bağlı lokal ağrı. -
Herniler (inguinal/femoral):
Özellikle öksürük veya ıkınma sonrası belirginleşen, palpasyonla ağrılı şişlik. -
Lenfadenit:
Enfeksiyon sonrası lokal lenf nodu inflamasyonu.
Klinik Yaklaşım
-
Gebelik testi → her doğurganlık çağındaki kadın için ilk adım
-
Fizik muayene → rektal, pelvik ve abdominal muayene
-
Laboratuvar → tam kan sayımı, CRP, idrar tahlili, β-hCG
-
Görüntüleme → pelvik ultrasonografi (ilk tercih), gerekirse BT
