NEXUS Göğüs BT kriterleri, künt toraks travması olan hastalarda göğüs BT çekimine gerek olup olmadığını belirlemek amacıyla geliştirilmiştir. Amaç; gereksiz BT’leri azaltırken, klinik olarak anlamlı torasik yaralanmaları atlamamaktır.
Aşağıdaki 7 kriterden herhangi biri varsa, Göğüs BT endikedir:
- Anormal akciğer grafisi (Pnömotoraks, hemotoraks, pulmoner kontüzyon, geniş mediasten, belirgin kostal kırık vb.)
- Hızlı yavaşlama (rapid deceleration) mekanizması
- Yüksek hızlı trafik kazası (>64 km/saat)
- Araçtan fırlama
- >6 metre yükseklikten düşme
- Göğüs duvarı hassasiyeti
- Sternal hassasiyet
- Torakal omurga hassasiyeti
- Skapular hassasiyet
- Dikkat dağıtıcı (distrakte) yaralanma varlığı
Klinik Yorum
- Hiçbiri yoksa → Göğüs BT gerekmez (Düşük risk).
- En az biri varsa → Göğüs BT önerilir.
ACİL PRATİKTE İPUÇLARI
NEXUS Göğüs BT kriterlerinde “yüksek hızlı motorlu araç kazası (high-speed MVA)” için net bir km/s sınırı TANIMLANMAMIŞTIR. Bu kavram “rapid deceleration” (ani yavaşlama) mekanizması üzerinden değerlendirilir.
Pratikte “Yüksek Hız” Ne Demek?
Acil ve travma pratiğinde yaygın kabul gören klinik eşikler şunlardır:
- ≥ 64 km/s → Yüksek hızlı MVA olarak kabul edilir.
- ≥ 80 km/s → Çok yüksek riskli mekanizma olarak kabul edilir.
Rapid Deceleration Sayılan Durumlar
- Yüksek hızlı MVA (≈ ≥60 km/s)
- Araçtan fırlama
- Araçta belirgin deformasyon / intrüzyon
- Araç takla atması
- Motosiklet kazası (>30 km/s)
- >6 metre (≈20 ft) düşme
Önemli Notlar:
- Kriterler erişkin künt travma hastaları için geçerlidir.
- Yaşlılar, antikoagülan kullananlar, yüksek enerjili travma → Eşik daha düşük tutulmalıdır.
- Supin grafiler pnömotoraksı kaçırabilir → BT daha duyarlıdır.
- Sınav & Klinik Püf Noktası: Normal akciğer grafisi + düşük risk mekanizması + hassasiyet yoksa BT’den kaçınılabilir. Ancak skapula, sternum, torakal vertebra hassasiyeti BT endikasyonu doğuran ve sınavlarda sık atlanan maddelerdir.
KANIT DEĞERLENDİRMESİ
NEXUS Göğüs BT Karar Aracı, Rodriguez ve arkadaşları tarafından 11.477 künt travma hastasını içeren bir kohortta prospektif olarak geliştirilmiş ve doğrulanmıştır.
Sadece Majör Yaralanmalar İçin Performans:
- Duyarlılık (Sensitivity): %99,2
- Özgüllük (Specificity): %31,7
- Negatif Prediktif Değer (NPV): %99,9
- Aort ve büyük damar yaralanmaları için duyarlılık: %100
Majör veya Minör Yaralanmalar Birlikte Değerlendirildiğinde:
- Duyarlılık: %90,7
- Özgüllük: %37,9
- NPV: %91,8
Analize Dâhil Edilen Majör Yaralanmalar
- Girişim gerektiren pnömotoraks / hemotoraks
- Girişim gerektiren ≥2 kot kırığı
- Cerrahi gerektiren sternum / skapula / torakal omurga kırığı
- Büyük damar yaralanması
- Diyafram rüptürü
- Ventilasyon gerektiren pulmoner kontüzyon
- Özofagus / Trakea / Bronş yaralanması
SKORLAMA ARACI
KAYNAKLAR
İLGİLİ YAZI
Göğüs (Toraks) Travmasına Genel Yaklaşım
