Glaskow Koma Skoru (GKS) hasta/yaralıların bilinç düzeyinin değerlendirilmesinde kullanılan bir skorlama yöntemidir. Hastane öncesinde daha çok kullanılan değerlendirmede yer alan AVPU Skalasının ikinci değerlendirmedeki karşılığıdır da denilebilir. Glaskow Koma Skalasıyla, AVPU Skalasına göre daha detaylı bir bilinç değerlendirmesi yapılabildiğinden ikinci değerlendirmede kullanılır.
1980 yılındaki Advanced Trauma Life Support (ATLS) kılavuzunun ilk edisyonu ile hızla yayılan bu skorlama aslında 1974 yılında Glasgow Üniversitesi’nde beyin cerrahisi profesörleri Graham Teasdale ve Bryan Jennett tarafından yayınlanmıştır. Kafa travmalarının ciddiyetinin belirlenmesinde uzun yılladır kullanılmaya devam etmektedir.
Hastalarda uyaranlara gözlerin açılması, sözlü yanıt ve motor yanıt gibi 3 fonksiyon değişik skorlarla değerlendirilir.
Glasgow Koma Skalası üç parametreye ile değerlendirilir:
- En iyi göz yanıtı (E)
- En iyi sözel yanıt (V)
- En iyi motor yanıt (M)
dolayısıyla toplam Koma Skoru 3 ile 15 arasında değerler alır; üç en kötü ve 15 en yüksek değerdir. Skorun 8 ve altında olması koma ya da ileri dereceli kafa travmasını, 9-12 arasında olması orta dereceli kafa travmasını, 13 ve üstünde olması hafif dereceli kafa travmasını düşündürür.
- 3- 8 puan ise; Anlamlı nörolojik hasar olduğunu,
- 9- 12 puan ise; Orta dereceli nörolojik hasar olduğunu,
- 13- 14 puan ise; Hafif nörolojik hasar olduğunu gösterir.
En iyi göz y-tepkisi (E): 4 Puan
- Spontan gözlerini açar (4 Puan).
- Sözel uyaran verildiğinde gözlerini açar (3 Puan).
- Ağrılı uyaran verildiğinde gözlerini açar (2 Puan).
- Ağrılı uyaran verildiğinde bile gözlerini açamaz (1 Puan).
En iyi sözel- verbal (V) tepkisi: 5 Puan
- Hiç ses çıkarmıyor (1 Puan)
- Anlaşılmaz sesler çıkarıyor (2 Puan)
- Çok az anlamı olan yada hiç olmayan kelimeler söylüyor (3 Puan)
- Kelimeleri doğu söylüyor, cümle kuruyor ama verdiği cevaplar kendisine sorulan sorunun karşılığı olmayabilir(4 Puan).
- Yer, zaman ve kişi oryantasyonu tam, emirlere itaat ediyor.(5 Puan)
En iyi motor (M) tepkisi: 6 Puan
Skorlama sistemi örneğin hastada 10 puan ise GKS10 = E3V4M3 olarak ifade edilebilir.
- Ağrıya karşı ekstremitelerde hiç bir hareket yok (1 Puan).
- Anormal ekstansör yanıt veya desebre duruş; ağrıya karşı dirsek ve bileklerde flaksiyon olurken, alt ekstemitede ekstansiyor olur (2 Puan).
- Anormal fleksör yanıt veya desebre duruş: ağrıya karşı alt ve bileklerde fleksiyon olurken, alt ekstemitede ekstensiyon olur (3 Puan)
- Ağrıya karşı amaçsız hareket eder ve ağrıdan uzaklaşmaya çalışması (4 Puan).
- Ağrılı uyanı lokalize edebilir ve uyaranın kaynağından uzaklaşmaya çalışır (5 Puan).
- Emirlere itaat eder ” Elini kaldır, bacağını kaldır gibi” basit komutları yerine getirir.
Eğer hemipleji var ise hemipleji olmayan ekstremiteden değerlendirme yapılmalıdır (6 Puan).
Skor, tek tek unsurların yanı sıra skorların toplamıdır. Örneğin, 10 puan GCS10 = E3V4M3 olarak ifade edilebilir.
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK513298/
