Hiperemezis Gravidarum (Gebelikte Bulantı Kusma) Acil Yaklaşım

0
6012

Gebelerde  görülen bulantı ve kusma (GBK) atakları ilk trimesterde yaklaşık %50-80 oranında görülen, kadınların sosyal ve ailevi yaşantılarında olumsuz etkileyen, acil servis başvuru sayısı arttıran önemli bir sağlık sorunudur. Bulantı ve kusma şikayetleri genellikle 5. gebelik haftasında başlar ve 20. gebelik haftasına kadar devam edebilir. Hiperemezis gravidarum (HG) ise kilo kaybına (vücut ağırlığının %5’i) yol açacak düzeyde aşırı bulantı, kusma, dehidratasyon, ketozis, elektrolit ve asit-baz dengesizliği ile seyreden, %1 gebede görülen gebeliğe bağlı bulantı ve kusmanın (GBK) ağır formudur.

blank

Hiperemezis gravidarum etiyolojisi tam olarak bilinmeyen multifaktöriyel hastalıktır. Risk faktörleri;

  • Çevresel faktörler
  • Genetik yatkınlık
  • Maternal endokrin durum (Estrojen, Tiroid hormon, Serotonin, leptin, plasental yük ve yüksek β-hCG düzeyleri vb.)
  • Kişinin psikolojik yapısı

blank

HG tanısı öncelikle klinik olarak konulur. Hiperemezis gravidarum kliniği farklılık gösterse de genel olarak gebeliğin 5-6. haftasında başlar, 9. hafta civarında pik yapar ve  genellikle 16-20. haftada son bulur. Hastaların %15’inde ise 3. trimester’e kadar devam edebilirken, %5 hastada doğuma kadar devam edebilir. HG tanısı öncelikle klinik olarak konulur. Ciddi bulantı kusma sonucunda, hastalarda;

  • Dehidratasyon
  • Ketonüri
  • Hemokonsantrasyon
  • Elektrolit ve metabolik bozukluk
  • Anemi
  • Hızlı kilo kaybı
  • Malnutrisyon

gelişebilir. Serum sodyum ve klor azalması sonrası hipokloremik metabolik alkaloz gelişir. Hastaların %50’sinde karaciğer fonksiyon testlerinde hafif yükselme görülür. Bu durum mitokondriyal yağ asidi oksidasyon bozukluğu ile ilişkili olabileceği düşünülmektedir. Tedavi edilmediği ya da yetersiz tedavi durumunda bu tablo annenin hayatını tehdit
edebileceği gibi yeni doğana da potansiyel yan etkileri olabilir.

blank

Ayırıcı tanıda bulantı ve kusmaya neden olan bütün hastalıklar düşünülmelidir.

Obstetrik ve
Jinekolojik Nedenler
Gastrointestinal
Sistem Hastalıkları
Endokrin
Nedenler
Santral
Nedenler
Diğer
Nedenler
Preeklampsi Gastroesofagial reflü Hipertiroidizm Santral sinir
sistem tümörü
Böbrek taşı
HELLP sendromu Gastroenterit Addison
hastalığı
Meniere hastalığı Piyelonefrit
Molar gebelik Kolesistit Diyabetik
ketoasidoz
Pseudotumor
cerebri
İlaç
toksisites
Gebeliğin akut yağlı
karaciğer
Safra yolları
hastalıkları
Hiperkalsemi Vestibular lezyon İlaç
intoleransı
Leiomyom
dejenerasyonu
Pankreatit Porfiri
Ovarian torsion Peptikülser Üremi
Apandisit
Intestinal obstruksiyon

blank

Birinci basamak tedavi genellikle dinlenmeyi ve tetikleyici olarak hareket edebilecek duyusal uyaranlardan kaçınmayı içerir. Baharatlı veya yağlı yiyeceklerden kaçınarak ve yüksek proteinli atıştırmalıkları artırarak sık sık küçük öğünler önerilir.

Non Farmakolojik Yöntemler

  • Diyet tedavisi
  • Zencefil
  • Akupunktur
  • Psikolojik destek

Farmakolojik Yöntemler

Tedavide öncelikle elektrolit bozukluğunun ve dehidratasyonun düzeltilmesi sağlandıktan
sonra komplikasyon proflaksisi ve semptomatik tedaviye geçilmelidir.

1-Hidrasyon ve Elektrolit Replasmanı

HG tedavisinde hidrasyon çok önemlidir. Normal salin veya Laktatlı Ringer solüsyonu önerilir. Dekstroz solüsyonları yağ yıkımını durdurabilir.

2-Antiemetikler

Teratojenik etkisinden çekinilse de yapılan birçok çalışmada antiemetik ilaçların güvenli bir şekilde HG tedavisinde kullanılabileceği kanıtlanmıştır. Genel olarak antiemetikler erken gebelikteki bulantı ve kusmayı azaltmakta plasebodan daha etkili oldukları gösterilmiştir.

Metoklopramide: 10mg IV  (Kategori B)

Büyük kohortlu çalışmalarda, ilk trimesterde metoklopramid etkisinde kalan infantlarda ilaca maruz kalmayan infantlara kıyasla major konjenital malformasyonlar, düşük ya da ölü doğum riskinde artma saptanmamış.

METPAMID® Ampul:  2 ml’lik ampulde 10 mg metoklopramide bulunur.

Ondansetron: 4-8mg IV (Kategori B)

Ondansetronun hamilelikte kullanımı ile ilgili hayvan çalışmalarının sonuçları güven vericidir. Hiperemeziste insanlarda kullanımına yönelik veriler kısıtlıdır ve güvenilirliği henüz net değildir.

Zofran® 8mg/4 ml Ampul: 4 ml’lik ampulde 8 mg ondansetron bulunur.

Zofran® 4mg/2 ml Ampul: 2 ml’lik ampulde 4 mg ondansetron bulunur.

HG tedavisinde ondansetron ve metoklopramidin karşlaştırıldığı bir çalışmada ikisininde benzer antiemetik etki gösterdiği, fakat ondansetronunun yan etki bakımından daha iyi olduğu, fiyat acısından da metoklopramidin daha ucuz olduğu vurgulanmıştır

3-Vitamin Desteği

Pridoksin (B6) ve tiamin (B1) vitamini HG tedavisinde kullanılan başlıca vitaminlerdir. Pridoksinin günde 3 kere 10-25 mg dozlarda semptomları azalttığı ve HG’den korumada plasebodan üstün olduğu bildirilmiştir . Günlük doz 200 mg ‘a kadar yan etki görülmeden arttırılabilir. HG’li hastalarda 1,5 mg/d tiamin rutin destek olmalıdır. Oral alınamazsa 100 ml normal salin içine konulmalıdır ve haftada bir defa 30 dakika ile bir saat içinde verilmelidir.

BEMİKS® Ampul: Her 2 ml’lik ampulde 25 mg tiamin (B1), 2 mg riboflavin (B2), 5 mg piridoksin (B6), 50 mg niasinamid ve D-pantenol içerir

blank

blankblank

  • https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/300201
  • https://aci.health.nsw.gov.au/networks/eci/clinical/clinical-tools/obstetrics-and-gynaecology/hyperemesis-gravidarum
  • https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/196010

blank

Gebelikte İlaç Kategorileri Akıl Kartı

Yorum yap

Lütfen yorumunuzu yazınız!
Lütfen isminizi buraya giriniz