Plevral Efüzyon Acil Yaklaşım

Plevral efüzyon, plevral boşluk olarak adlandırılan parietal ve visseral plevra arasında sıvı birikmesidir. Kendi kendine oluşabileceği gibi enfeksiyon, malignite veya inflamatuar durumlar gibi çevre parankimal hastalıkların bir sonucu da olabilir. Plevral efüzyon, pulmoner mortalite ve morbiditenin başlıca nedenlerinden biridir.

ANATOMİ

Tüm sağlıklı insanlarda, boşluğu kayganlaştıran ve solunum sırasında normal akciğer hareketlerini kolaylaştıran 5-15 ml arasında plevral sıvı bulunur. Her gün yaklaşık pariyetal plevradan günlük yaklaşık 700 ml sıvı bu aralığa salınır ve tekrar emilir. Bu hassas sıvı dengesi onkotik ve hidrostatik basınç ve lenfatik drenaj ile korunur; bu sistemlerden herhangi birindeki bozukluklar plevral sıvı birikmesine yol açabilir.

[Image of pleural space anatomy]

PATOFİZYOLOJİ

Plevral sıvının miktarının ve içeriğinin korunması; onkotik basınç, hidrostatik basınç ve lenfatik sistem tarafından sağlanır. Bu sistemleri ilgilendiren herhangi bir bozulma plevral efüzyona neden olur. Pulmoner hastalıkların mortalite ve morbiditesi ile ilişkili olabilecek çeşitli etiyolojik nedenlerin sonucu olarak karşımıza çıkabilir.

ETİYOLOJİ VE SINIFLANDIRMA

Plevral sıvı, Light kriterlerine göre transüda veya eksüda olarak sınıflandırılır. Plevral sıvı, kriterlerden en az birinin karşılanması durumunda eksüdatif efüzyon olarak kabul edilir. Bu ayrım için hastadan önce torasentez ile sıvı örneklemesi alınır. Sonra plevral sıvının içeriğine göre transüda ya da eksüda olarak sınıflandırılmasının ardından etiyolojik nedenlere yönelik inceleme sağlanmalıdır.

Transüda Nedenleri

• Kalp yetmezliği (En sık)
• Nefrotik sendrom
• Karaciğer Sirozu
• Hipoalbüminemi
• Plevral boşluktaki hidrostatik ve onkotik basıncı değiştiren durumlar (periton diyalizi gibi)

Eksüda Nedenleri

• Akciğer ve plevral enfeksiyonlar (pnömoni, tüberküloz, asbest gibi)
• Malignite
• Lupus, romatoid artrit gibi otoimmün-inflamatuar hastalıklar
• Şilotoraks
• Hemotoraks

Karışık Nedenler

• Pulmoner emboli
• Pankreatit
• İlaç ilişkili efüzyon (Metotreksat, amiodaron, fenitoin, dasatinib)
• Radyoterapi
• Özofagus rüptürü

EPİDEMİYOLOJİ

Plevral efüzyon diğer hastalıkların bir komplikasyonu olarak oldukça sık karşılaştığımız bir durumdur. Plevral efüzyonun Amerikan verilerine göre yılda en az 1,5 milyon kişiyi etkilemektedir. Plevral efüzyonun en sık nedenleri transüda kaynaklıysa konjestif kalp yetmezliği, eksüda kaynaklıysa pnömoni ve malignite olarak ön plana çıkmaktadır.

KLİNİK BULGULAR

Plevral efüzyon varlığında hastalarda asemptomatikten ciddi nefes darlığına kadar değişebilen yelpazede bir klinik tablo karşımıza gelebilir. Kliniğin ortaya çıkmasında plevral efüzyonun miktarı, içeriği ve ortaya çıkış süresi belirleyici özelliktedir.

Hastalarda dispne, ortopne, takipne, taşikardi, toraks duvarında plöritik göğüs ağrısı şikayetleri olabilir. Etiyolojik nedene bağlı olarak ateş, öksürük ya da diğer sistemik şikayetleri de ifade edebilirler.

• Vital Bulgular: Ateş, takipne, taşikardi, desatürasyon.
• Fizik Muayene: Etkilenen bölgede matite, vokal fremitus azalması, solunum seslerinde azalma, kaba raller ve plevral frotman.

TANI VE GÖRÜNTÜLEME

Anamnez ve fizik muayene ile plevral efüzyondan şüphelenilen olgularda tanı görüntüleme yöntemleri ile konulabilir.

Akciğer Grafisi

En temel görüntüleme yöntemidir. Kostofrenik sinüsün kaybolması (kütleşmesi) için en az 200 ml plevral sıvı gerekir.

Ultrasonografi (POCUS)

Toraks ultrasonu plevral efüzyonun tanısının konulmasında ve torasentez işlemi için uygun seviyenin belirlenmesinde kullanılabilir. Az miktarda plevral efüzyon varlığında B çizgilerinin sayısı artarak A çizgilerini siler. Plevral efüzyon arttığında sıvı hipoekoik (siyah) olarak görülür.

TEDAVİ VE YÖNETİM

Plevral efüzyonun tedavisi temelde etiyolojide yer alan hastalığın tedavisi ile ilişkilidir.

• Torasentez: Tanısal ve terapötik amaçla yapılır. Göğüs cerrahisi veya göğüs hastalıkları konsültasyonu önerilir. Tek seferde 1500 cc’den fazla sıvı boşaltılmamasına dikkat edilmelidir (Reekspansiyon ödemi riski).
• Tüp Torakostomi: Ampiyem, hemotoraks veya malign efüzyon gibi durumlarda gerekebilir.

PODCAST

(Podcast linki buraya eklenecek)

SORU

KAYNAKLAR

• NCBI Bookshelf: Pleural Effusion

İLGİLİ YAZI

https://www.acilcalisanlari.com/kardiyak-tamponad.html