Bu İçerik Sadece Aboneler İçindir
Vajinit, oldukça geniş bir tanım olup mikrobiyal, alerjik, hormonal dengesizliklere bağlı ve yabancı cisim kaynaklı olmak üzere farklı gruplara ayrılabilir. Bu durum kaşıntı, yanma, rahatsızlık hissi ve anormal akıntı gibi semptomlara yol açar. Yaygın vajinit türleri arasında bakteriyel vajinozis, mantar enfeksiyonları ve trikomoniyaz yer alır; her biri farklı etiyolojilere ve tedavi yöntemlerine sahiptir.
Vajinitler genellikle birbirleriyle eş zamanlı veya ardışık olarak ortaya çıkarak mikst vajinit tablosuna neden olabilir. Bu nedenle etkili bir yönetim ve tedavi için altta yatan nedenin doğru bir şekilde belirlenmesi büyük önem taşır. Vajinitin yaygınlığı ve kadın sağlığı üzerindeki etkisi göz önünde bulundurulduğunda, doğru tanı ve tedavi, hastaların genel sağlığını ve yaşam kalitesini korumada kritik bir rol oynar.
Bu yazıda daha çok enfeksiyon kaynaklı vajinitler ele alınmıştır.
Vajinal Epitel ve Normal Vajinal Flora
Vajinal epitel, hormona duyarlı, nonkeratinize, çok katlı yassı epitel yapısına sahiptir. Üreme çağındaki kadınların normal vajinal florası, aerobik, fakültatif anaerobik ve zorunlu anaerobik birçok bakteri türünü içerir. Vajinada normalde 50’den fazla bakteri türü bulunur ve çoğu kadında Lactobacillus türleri baskın durumdadır. Anaerob bakteriler, aerob bakterilere oranla 10:1 üstünlük gösterir. Bu bakteriler, konak ile simbiyotik bir ilişki içindedir ve vajinal mikroçevreye bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.
Dünya genelinde yapılan çalışmalar, farklı bölgelerdeki vajinal mikrobiyom profillerini ortaya koymuş ve normal vajinal floranın bölgesel farklılıklar gösterdiğini ortaya koymuştur.
Normal Vajinal Flora
Gram-pozitif aeroblar:
- Lactobacillus
- Difteroidler
- Staphylococcus aureus
- Staphylococcus epidermidis
- Grup B Streptokoklar
- Enterococcus faecalis
- Staphylococcus türleri
Gram-negatif aeroblar:
- Escherichia coli
- Klebsiella türleri
- Proteus türleri
- Enterobacter türleri
- Acinetobacter türleri
- Citrobacter türleri
- Pseudomonas türleri
Gram-negatif anaeroblar:
- Prevotella türleri
- Bacteroides türleri
- Bacteroides fragilis türleri
- Fusobacterium türleri
- Veillonella türleri
Anaerob gram-pozitif koklar:
- Peptostreptococcus türleri
- Clostridium türleri
Anaerob gram-pozitif basiller:
- Lactobacillus türleri
- Propionibacterium türleri
- Eubacterium türleri
- Bifidobacterium türleri
- Actinomyces israelii
Vajinal Flora ve pH Dengesi
Vajinal floradaki bakteri bileşimi, vajinanın pH seviyesini belirler. Prepubertal kız çocukları ve postmenopozal kadınlarda östrojen eksikliği nedeniyle glikojen üretimi azalır, dolayısıyla laktik asit üreten Lactobacillus türleri de azalır. Bu durum, vajinal bakteriyel çeşitliliğin artmasına ve pH’ın 6 ila 7.5 arasında değişmesine neden olur. Bu yaş gruplarındaki kadınlar enfeksiyonlara daha yatkındır, çünkü bu dönemde vajinanın kommensal florası genellikle deri kökenlidir. Prepubertal dönemde vulvovajinit, en sık bildirilen jinekolojik hastalıktır. Vajinit, üreme çağındaki kadınlarda çok daha yaygın görülmektedir.
Östrojenin varlığı, vajinal mukozadan glikojen üretimini artırır. Glikojen, vajinal ekosistemde bulunan birçok mikroorganizma için önemli bir besin kaynağıdır, özellikle de Lactobacillus türleri için. Lactobacillus, glikojeni laktik aside metabolize ederek vajinanın pH seviyesini 3.8 – 4.2 arasında tutar. Bu asidik ortam, Mobiluncus, Prevotella ve Gardnerella vaginalis gibi enfeksiyona yol açabilecek mikroorganizmaların aşırı çoğalmasını baskılar. Ancak, sağlıklı üreme çağındaki kadınlar arasında Lactobacillus prevalansı ve çeşitliliği dünya genelinde farklılık gösterebilir.
Vajinal Ekolojiyi Değiştiren Faktörler
Vajinal ekosistemdeki herhangi bir değişiklik, vajinal bakteriyel florayı değiştirebilir. Örneğin:
- Menopoz, hamilelik ve emzirme gibi hormonal değişiklikler vajinal flora bileşimini büyük ölçüde değiştirebilir.
- Adet dönemi, bazı bakteri türleri için besin kaynağı oluşturarak aşırı çoğalmalarına yol açabilir. Ancak, bu durumun doğrudan patojenlerle veya enfeksiyonla bağlantısı olduğu net değildir.
- Geniş spektrumlu antibiyotik kullanımı, vajinal bakteri florasını bozarak Candida türlerinin aşırı çoğalmasına neden olabilir.
- Vajinal duş ve korunmasız cinsel ilişki, vajinal pH’ı yükseltebilir.
Vajinit, bakterilerin veya mantarların aşırı çoğalması ya da trikomoniyazis enfeksiyonu nedeniyle gelişebilir. Ayrıca, sert sabunlar, parfümlü hijyen ürünleri ve dar kıyafetler gibi tahriş edici faktörler de vajinit gelişimine katkıda bulunabilir.
Vajinit, dünya genelinde oldukça yaygın görülen bir durum olup, her yıl milyonlarca kadını etkilemektedir. Bakteriyel vajinozis, vakaların %40-50’sinden sorumlu olan en yaygın neden olup, onu mantar (Candida) enfeksiyonları takip eder. Candida enfeksiyonları, kadınların yaklaşık %20-25’ini yaşamları boyunca en az bir kez etkiler. Trikomoniyazis, cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon olup, yalnızca ABD’de yılda yaklaşık 8 milyon kadını etkiler. Vajinitin görülme sıklığı yaş, cinsel aktivite ve hormonal duruma bağlı olarak değişir. Üreme çağındaki kadınlarda ve gebelik, menopoz gibi hormonal değişimlerin olduğu dönemlerde insidans artmaktadır.
Vajinadaki mikroorganizma dengesi, özellikle üreme sağlığı açısından, vücudun sağlıklı bir ortamını korumada kritik bir rol oynar. Bununla birlikte, vajinal mikrobiyotada “normal” kabul edilen durum ile denge bozulduğunda ortaya çıkan disbiyoz arasında nasıl bir ayrım yapılması gerektiği, halen tartışılan bir konudur. Özellikle farklı etnik kökenlere sahip kadınların vajinal mikrobiyomlarının farklı bileşimler gösterebileceği ve bu durumun bölgesel olarak değişiklik gösterebileceği bilinmektedir. Hamilelik, adet döngüsü, cinsel davranış, yaş ve kullanılan doğum kontrol yöntemleri gibi çeşitli faktörler, vajinal mikrobiyota dengesini etkileyen dinamik unsurlar arasında yer alır.
Genellikle, birçok kadının vajinal florası ağırlıklı olarak Laktobacillus türleri tarafından domine edilir. Bu faydalı bakteriler, potansiyel patojenlere karşı koruyucu etki göstererek idrar yolu enfeksiyonları ve cinsel yolla bulaşan enfeksiyon riskini azaltmaya yardımcı olur.
Vajinit, genellikle enfeksiyonlar, hormonal değişiklikler veya tahriş edici maddeler nedeniyle bu dengenin bozulması oluşan iltihabı süreçtir.
Vajinal akıntı, tahriş, kaşıntı ve rahatsızlık hissi, kadınların yaşamlarının her döneminde yaygın olarak karşılaştıkları şikayetler arasındadır. Vajinit, klinisyenler için sık karşılaşılan bir sorundur. Vajinal akıntı veya tahriş gibi şikayetleri olan bir hastayı değerlendirirken, öncelikle normal vajinal bulguların kapsamını anlamak önemlidir. Normalin ne olduğu iyi anlaşıldığında, patolojik bir sürecin varlığını fark etmek ve tedavi gerekip gerekmediğini belirlemek daha kolay hale gelir.
Vajinit tanısında altta yatan nedeni belirlemeye ve uygun tedaviye yönlendirmek için ayrıntılı bir öykü ve fizik muayene büyük önem taşır. Hasta değerlendirilirken, semptomların kapsamlı bir şekilde ele alınması ve tanısal yaklaşımın dikkatlice planlanması gerekmektedir.
Normal Vajinal Akıntı
Normal vajinal akıntı, vajinanın sağlıklı kalmasını ve pH dengesinin korunmasını sağlayarak ölü hücreleri ve bakterileri uzaklaştırır. Fizyolojik vajinal akıntının görünümü, kıvamı ve miktarı adet döngüsü boyunca değişiklik gösterebilir.
- Normal vajinal akıntı genellikle şeffaf ila beyaz renkte olup, kıvamı sulu ile hafif koyu ve mukus benzeri arasında değişebilir.
- Hafif bir koku olabilir ancak kaşıntı, yanma veya tahrişe neden olmamalıdır.
- Ovulasyon döneminde akıntı daha bol, berrak ve uzayan bir yapıya sahip olur, bu da doğurganlığı destekler.
- Normal vajinal pH, 3.8 – 4.5 arasındadır. Bu asidik ortam, enfeksiyonları önlemede kritik bir rol oynar.
- Akıntının renginde, kıvamında, kokusunda veya eşlik eden semptomlarda belirgin değişiklikler, enfeksiyon veya başka bir sorunun varlığını düşündürmeli ve tıbbi değerlendirme gerektirebilir.
Hasta Öyküsü
Vajinit şüphesiyle başvuran hastalarda ayrıntılı bir öykü alınmalıdır. Değerlendirilmesi gereken temel unsurlar şunlardır:
-
Başvuru şikayetleri:
- Anormal vajinal akıntı (rengi, kıvamı, kokusu)
- Kaşıntı, vajinal tahriş, yanma hissi
- Kötü koku
- İdrar yaparken yanma (dizüri)
- Cinsel ilişki sırasında ağrı (disparoni)
-
Semptomların başlangıcı ve süresi:
- İlk ne zaman başladı?
- Adet döngüsüyle ilişkili mi?
- Daha önce benzer bir durum yaşandı mı?
-
Vulvovajinal hijyen alışkanlıkları:
- Lubrikant kullanımı
- Tıraş veya ağda gibi uygulamalar
- Vajinal duş yapma alışkanlığı
-
Cinsel öykü:
- Son zamanlarda yeni bir partner var mı?
- Daha önce cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon (CYBE) öyküsü var mı?
-
Alerji ve iritan maruziyeti:
- Yeni kullanılan sabun, deterjan, parfümlü ped veya iç çamaşırı değişiklikleri
-
Kendi kendine tedavi girişimleri:
- Hasta daha önce antifungal krem veya diğer ilaçları kullandı mı?
-
Tıbbi geçmiş:
- Bağışıklık sistemi baskılanmış mı?
- Diyabet veya diğer ilişkili tıbbi durumlar var mı?
Fizik Muayene
Fizik muayene, dış genital bölgeden başlayarak ayrıntılı bir değerlendirme ile yapılmalıdır.
-
Vulva ve çevresinin değerlendirilmesi:
- Vulvar eritem (kızarıklık) ve ödem (şişlik) var mı?
- Lezyon, ülserasyon veya diğer anormallikler mevcut mu?
-
Vajinal akıntının değerlendirilmesi:
- Rengi, kıvamı ve miktarı not edilmelidir.
- Ancak yalnızca görsel değerlendirme tanı koymak için yeterli değildir.
-
Vajinal pH testi:
- Vajinal akıntı vajina yan duvarının orta kısmından örneklenerek pH ölçümü yapılmalıdır.
- Servikal mukus, meni ve kan pH’ı yükseltebilir, bu nedenle örnekleme dikkatle yapılmalıdır.
Doğru tanı koymak için bu değerlendirmelerin laboratuvar testleri ile desteklenmesi önerilir.
1. Bakteriyel Vajinozis (BV)
Üreme çağındaki kadınlarda en yaygın vajinit nedeni bakteriyel vajinozdur. Laktobasillus florasının azalması ve anaerob bakterilerin baskın hale gelmesiyle gelişir. Bakteriyel vajinozis bir inflamatuar durum değildir, bu nedenle fizik muayenede eritem, fissür ve kanama genellikle görülmez.
BV’de aşırı çoğalan bakteriler şunlardır:
- Gardnerella vaginalis
- Mycoplasma hominis
- Mobiluncus türleri
- Bacteroides türleri
- Prevotella türleri
- Peptostreptococcus türleri
- Fusobacterium türleri
- Porphyromonas türleri
Belirtiler:
- Kötü kokulu (balık kokusuna benzer) vajinal akıntı
- Vajina çevresinde tahriş ve rahatsızlık hissi
- Bazen idrar yaparken yanma hissi
2. Vajinal Kandidiyazis (Mantar Enfeksiyonu)
Kandida vajiniti, kandida mantarlarının aşırı çoğalması sonucu gelişir. Kadınların %75’i yaşamları boyunca en az bir kez kandida enfeksiyonu geçirir. 25 yaşına kadar kadınların %55’i bu enfeksiyonu en az bir kez yaşar. Ayrıca, kadınların %9’u yılda 4 veya daha fazla tekrarlayan vajinal mantar enfeksiyonu bildirmektedir.
Belirtiler:
- Kaşıntı ve Tahriş: Vajinal bölgede yoğun kaşıntı, rahatsızlık hissi ve yanma
- Anormal Akıntı: Beyaz, yoğun, koyu kıvamlı (“peynir kesiği” gibi) vajinal akıntı
- Vulvar Eritem ve Ödem: Dış genital bölgede (vulvada) kızarıklık, şişlik ve hassasiyet
- Disparoni: Cinsel ilişki sırasında ağrı
- Dizüri: İdrar yaparken yanma hissi
- Vajinada Kuruluk ve Hassasiyet: Özellikle enfeksiyonun ilerleyen aşamalarında belirginleşir
3. Trikomoniyazis
Trikomoniyazis, Trichomonas vaginalis adlı parazit tarafından oluşturulan en yaygın viral olmayan cinsel yolla bulaşan enfeksiyondur. Yaş, ırk, gelir durumu, sosyoekonomik faktörler ve eğitim düzeyi trichomoniasis insidansında önemli rol oynar. Yılda ABD’de 1 milyondan fazla kişi, dünya çapında ise 153 milyon vaka bildirilmektedir.
Belirtiler:
- Vajinal akıntı: Sarı-yeşil, bol, kötü kokulu ve köpüklü.
- Vulvovajinal kaşıntı ve yanma: Yoğun kaşıntı ve tahriş olabilir.
- Disüri (Ağrılı idrara çıkma): Üretra tutulumu nedeniyle idrar yaparken yanma.
- Disparoni (Cinsel ilişki sırasında ağrı): Vajinal inflamasyon nedeniyle hassasiyet.
- Vulvar ve vajinal eritem: Kızarıklık ve ödem görülebilir.
- Servikal peteşiler (“çilek serviks”): Kolposkopik muayenede servikal mukozada peteşiyal kanamalar.
- Asemptomatik taşıyıcılık: Vakaların %50’sinde belirgin semptomlar olmayabilir.
4. Deskuamatif İnflamatuar Vajinit (DIV)
Deskuamatif inflamatuar vajinit (DIV) kesin nedeni tam olarak bilinmeyen nadir, kronik inflamatuar bir durumdur. Enfeksiyöz olmayan bu vajinit türü, beyaz kadınlarda daha sık görülmektedir.
DIV, Lactobacillus’un belirgin şekilde azalması ve diğer fakültatif anaerob bakterilerin aşırı çoğalmasıyla ilişkilendirilmiştir.
Belirtiler:
- Yoğun, irinli, sarı-yeşil renkli vajinal akıntı (bazen kanla karışık)
- Şiddetli kaşıntı ve yanma hissi
- Vulvovajinal bölgenin kızarıklığı ve şişmesi (petişial kanama)
- Cinsel ilişki sırasında ağrı (disparoni)
5. Atrofik Vajinit (Menopozal Vajinit)
Atrofik vajinit, menopoz sonrası dönemde östrojen eksikliğine bağlı olarak vajinal mukozanın incelmesi, kuruması ve iltihaplanması ile karakterize bir durumdur. Günümüzde “Genitoüriner Menopoz Sendromu (GSM)” terimi daha yaygın kullanılmaktadır, çünkü vajinal semptomlara ek olarak üriner semptomları da içermektedir.
Belirtiler:
- Vajinal kuruluk
- Cinsel ilişki sırasında ağrı (disparoni)
- Vajinal inflamasyon, yanma hissi
- İnce ve kırılgan vajinal mukoza
- Ruga kaybı
- Bazen irinli vajinal akıntı
Tanı:
- Vajinal pH genellikle 4.5’ten büyüktür
- Mikroskopik incelemede çok sayıda beyaz kan hücresi, azalmış Lactobacillus ve artmış gram-pozitif koklar ve gram-negatif çomaklar görülür.
6. Mikst Vajinit
Mikst vajinit, aynı anda iki veya daha fazla vajinal patojenin varlığıyla ortaya çıkar.
Özellikler:
- Semptomlar tipik olmayabilir
- Tedavisi, tek bir patojenden kaynaklanan vajinitlere göre daha karmaşıktır
- Mikst vajinit hakkında az sayıda çalışma bulunmaktadır
Bir incelemeye göre mikst vajinit oranı %4 ile %35 arasında değişmektedir. En sık görülen kombinasyonlar:
- DIV + Atrofik vajinit + Bakteriyel vajinoz
- Vulvovajinal kandidoz + DIV / Atrofik vajinit
- Vulvovajinal kandidoz + Bakteriyel vajinoz
Vajinal semptomların olası nedenlerini belirlemek için klinikte uygulanabilecek tanısal prosedürler arasında pH testi, potasyum hidroksit (KOH) whiff testi ve 0.9% salin ile %10 KOH çözeltisi kullanılarak yapılan mikroskobik inceleme yer alır. Ayrıca, ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından onaylanmış vajinit tanı testleri de kullanılabilir.
Vajinit semptomlarıyla başvuran bir hastayı değerlendirirken geniş bir ayırıcı tanı yelpazesi göz önünde bulundurulmalıdır. Aşağıdaki durumlar vajinit ile benzer semptomlara neden olabilir.
- Cinsel Yolla Bulaşan Enfeksiyonlar (CYBE)
-
İdrar yolları enfeksiyonu
-
Pelvik İnflamatuar Hastalık (PID)
- Dermatolojik Hastalıklar: Liken sklerozus ve liken planus, egzama ve sedef hastalığı
- Alerjik reaksiyonlar: Sabunlar, deterjanlar veya kadın hijyen ürünlerine karşı alerjik reaksiyonlar tahriş ve vajinal akıntıya neden olarak vajinit ile karışabilir.
- Yabancı Cisimler: Unutulmuş tamponlar veya diğer yabancı cisimler, vajinal akıntı, kötü koku, tahriş ve enfeksiyonlara yol açarak vajinit ile benzer belirtiler gösterebilir.
Vajinitin tedavisi, altta yatan nedene yönelik hedefe yönelik bir yaklaşımla gerçekleştirilmelidir. Ancak Türkiye’deki acil servis şartlarında detaylı testlerin yapılması genellikle mümkün değildir. Bu nedenle, tedavi yaklaşımı hastanın verdiği öykü ve fizik muayene bulgularına dayanarak belirlenir ve reçete düzenlenir.
Farklı vajinit türlerinin yönetimi ve tedavisi için önerilen seçenekler aşağıda özetlenmiştir.
Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) Tarafından Önerilen Tedavi Protokolleri
1. Bakteriyel Vajinozis (BV)
Standart Tedavi Rejimleri
- Metronidazol 500 mg, günde iki kez, 7 gün boyunca ağızdan
- Metronidazol jel %0.75, 1 tam aplikatör (5 g), günde bir kez, 5 gün boyunca intravajinal
- Klindamisin krem %2, 1 tam aplikatör (5 g), yatmadan önce 7 gün boyunca intravajinal
Alternatif Tedavi Seçenekleri
-
Tinidazol 2 g, günde bir kez, 2 gün boyunca ağızdan
-
Tinidazol 1 g, günde bir kez, 5 gün boyunca ağızdan
-
Secnidazol 2 g, tek doz ağızdan
-
Klindamisin 300 mg, günde iki kez, 7 gün boyunca ağızdan
-
Klindamisin ovülleri 100 mg, yatmadan önce, 3 gün boyunca intravajinal
-
Metronidazol kullanımı sırasında alkol tüketiminden kaçınılması gerektiğine dair eski öneriler geri çekilmiştir, çünkü disülfiram benzeri reaksiyona dair kanıtlar desteklenmemektedir.
-
Tedavi sonrası ilk haftada %80-90 oranında iyileşme beklenir.
-
Semptomsuz hastalar için rutin takip gerekli değildir. Ancak, %30 oranında 3 ay veya daha sonra nüks görülebilir.
-
Nüks durumunda, aynı tedavi tekrarlanabilir veya alternatif rejimler kullanılabilir.
-
Tekrarlayan BV için, 0.75% metronidazol jeli haftada iki kez, 4-6 ay boyunca kullanılabilir.
-
Persistan BV’de, oral nitroimidazol sonrası intravajinal borik asit (600 mg/gün, 21 gün boyunca), ardından haftada iki kez 0.75% metronidazol jeli uygulanabilir.
2. Trikomoniyazis
-
Metronidazol 500 mg, günde iki kez, 7 gün boyunca ağızdan
-
Tinidazol 2 g, tek doz ağızdan
-
Metronidazol jeli vajina, üretra ve paravajinal bezlerde terapötik seviyelere ulaşmaz, bu yüzden trikomoniyazis tedavisinde önerilmez.
-
Tinidazol, gebelikte kaçınılmalıdır ve birinci trimesterde kontrendikedir.
-
Metronidazol kür oranı %84-98, tinidazol ise %92-100’dür.
-
Metronidazol direnci %4-10, tinidazol direnci %1 oranında bildirilmiştir. Ancak, çoğu kalıcı enfeksiyon yeniden enfekte olmaktan kaynaklanır.
-
Standart tedavi başarısız olursa, enfeksiyon hastalıkları uzmanına yönlendirme ve duyarlılık testi düşünülmelidir.
3. Vajinal Kandiyazis (Mantar Enfeksiyonu)
Genellikle Candida albicans kaynaklıdır, ancak Candida glabrata, Candida parapsilosis, Candida tropicalis ve Candida krusei gibi daha az yaygın türler de neden olabilir.
- Risk faktörleri:
- Antibiyotik kullanımı
- Kombine oral kontraseptifler, östrojen tedavisi, gebelik
- Diyabet, kortikosteroid kullanımı ve bağışıklık yetmezliği
Basit Vajinal Kandidoz Tedavisi
- 1 veya 3 günlük kısa süreli topikal antifungal tedavi (klotrimazol, mikonazol, tiokonazol, butokonazol, itrakonazol)
- Flukonazol 150 mg tek doz ağızdan
Karmaşık Vajinal Kandidoz Tedavisi
-
Tekrarlayan kandidiyaz:
- 7-14 gün topikal antifungal veya flukonazol (100 mg, 150 mg, 200 mg) 3 doz şeklinde (1, 4 ve 7. günlerde) ağızdan.
- Bakım tedavisi olarak haftada bir kez 6 ay boyunca flukonazol önerilir.
- Bakım tedavisi kesildikten sonra %30-50 oranında nüks görülmektedir.
-
Şiddetli kandidiyaz:
- 7-14 gün topikal azol veya flukonazol 150 mg, 72 saat arayla 2 doz ağızdan
-
Non-Candida albicans kandidiyaz:
- 7-14 gün oral veya topikal non-flukonazol azol rejimi
- Tekrarlama durumunda, vajinal borik asit kapsülü (600 mg) günde bir kez, 2 hafta boyunca önerilir.
4. Deskuamatif İnflamatuar Vajinit (DIV)
- İlk tedavi topikal steroidlerdir, ancak rastgele kontrollü çalışmalar bulunmamaktadır.
- Bakteriyel aşırı çoğalma şüphesi varsa, klindamisin veya diğer antibiyotikler kullanılabilir.
- Başlangıç tedavisi olarak:
- 2% klindamisin kremi, gün aşırı 2 hafta boyunca
- Alternatif olarak 10% hidrokortizon veya 25 mg hidrokortizon fitilleri, her gece 1 hafta boyunca
- Gerekirse 2 aya kadar tedavi uzatılabilir.
- Topikal östrojen tedavisi, özellikle postmenopozal kadınlarda faydalıdır.
- DIV kronik bir hastalık olabilir ve uzun vadeli yönetim gerekebilir.
5. Atrofik Vajinit
- Tedavi edilmeyen vakalar, cinsel sağlık ve yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir.
- İlk tedavi:
- Cinsel ilişki sırasında lubrikan kullanımı ve vajinal nemlendiriciler
- Tatmin edici sonuç alınmazsa:
- Lokal vajinal östrojen krem, fitil veya halka (7.5 µg dozunda)
- İntravajinal dehidroepiandrosteron da bir seçenektir.
- Radyo frekans ve lazer tedavileri önerilmez, çünkü etkinliklerine dair yeterli çalışma yoktur.
- Ospemifen, vulvovajinal atrofi için onaylanmıştır. Günlük ağızdan 60 mg alınır.
6. Mikst Vajinit
- Mikst vajinit tedavisi zor olabilir ve standart bir tedavi protokolü yoktur.
- Nüks oranları yüksektir.
- Her bir patojenin tam eradikasyonu gereklidir.
- Bazı küçük klinik çalışmalar, fungal ve bakteriyel mikst vajinit tedavisinde topikal fentikonazolün güvenli ve etkili olduğunu göstermektedir.
Daha Fazla reçete bilgisine buradan erişebilirsiniz.
Çoğu kadında vajinit, iyi bir prognoza sahiptir ve uygun tedavi ile tam iyileşme sağlanabilir. Bakteriyel vajinoz, maya (Candida) enfeksiyonları ve trikomoniyazis gibi yaygın vajinit türleri, antibiyotikler veya antifungal ilaçlar ile etkili bir şekilde tedavi edilebilir. Ancak, nüks (tekrarlama) yaygındır ve bu durum deri soyulmaları (ekskoryasyonlar), kronik irritasyon ve skar oluşumu gibi sorunlara yol açabilir.
Ayrıca, vajinit semptomları cinsel istekte (libido) azalmaya ve cinsel işlev bozukluklarına neden olabilir. Duygusal stres ve psikososyal sorunlar da vajinit geçiren hastalarda sık görülmektedir.[30][31]
Bazı risk faktörleri, prognozu ve nüks riskini artırabilir:
- Bağışıklık sistemi baskılanmış hastalar (immün yetmezlik durumu)
- Tekrarlayan tahriş edici maddelere maruziyet (sert sabunlar, deodorantlı hijyen ürünleri vb.)
Erken tanı ve hızlı tedavi, iyi bir prognoz elde etmek ve komplikasyonları önlemek açısından kritik öneme sahiptir.
-
Atrofik vajinit (genitoüriner menopoz sendromu), kadınların %77’sine kadarını etkileyebilir.
- Zamanla kötüleşir ve yaşam boyu devam eder.
- Lokal östrojen tedavileri semptom şiddetini %80’e kadar azaltabilir ve düzenli tedavi ile prognoz oldukça iyidir.
-
Deskuamatif inflamatuar vajinit (DIV), kronik seyirli olup tanısı zordur ve mevcut tedavilere iyi yanıt vermez.
- 2 yıllık tedavi sürecinde iyileşme oranı %35’in altındadır.
- Vakaların %50’sinden fazlasında nüks görülür ve uzun süreli tedavi gerektirir.
-
Pelvik inflamatuar hastalık (PID):
- Tedavi edilmemiş bakteriyel vajinoz veya trikomoniyazis gibi CYBE’ler (cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar) PID gelişimine neden olabilir.
- PID, kronik pelvik ağrı, dış gebelik ve infertiliteye yol açabilir.
-
Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (CYBE) açısından artmış risk:
- Vajinit, normal mukozal bariyeri ve bağışıklık savunmasını bozarak HIV dahil CYBE’lerin bulaşma ve kapılma riskini artırır.
-
Gebelik komplikasyonları:
- Bakteriyel vajinoz ve trikomoniyazis, erken doğum, düşük doğum ağırlığı ve amniyon sıvısı enfeksiyonu (koryoamniyonit) ile ilişkilidir.
- Bu durumlar hem anne hem de bebek için risk oluşturur.
-
Kronik vajinit ve uzun süreli semptomlar:
- Kalıcı kaşıntı, yanma ve rahatsızlık, günlük aktiviteleri ve cinsel ilişkiyi olumsuz etkileyerek hastada stres ve ilişkisel sorunlara neden olabilir.
-
Vulvar ve vajinal dokularda hasar:
- Tekrarlayan inflamasyon ve tahriş, vajinal dokuların zarar görmesine ve diğer enfeksiyonlara veya cilt hastalıklarına yatkınlığı artırabilir.
-
Psikososyal etkiler:
- Vajinit, anksiyete, depresyon ve cinsel özgüvenin azalmasına neden olabilir.
-
Yanlış tanı ve gereksiz antibiyotik kullanımı:
- Yanlış tedavi, semptomları kötüleştirebilir ve gereksiz antibiyotik kullanımı direnç gelişimine katkıda bulunabilir.
Bu nedenle, doğru tanı, zamanında tedavi ve koruyucu önlemler, bu komplikasyonların önlenmesi açısından büyük önem taşımaktadır.
- https://www.uptodate.com/contents/vaginitis-in-adults-initial-evaluation
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470302/
- https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2014/0601/p905.html
- https://www.researchgate.net/publication/51839945_Persistent_vaginitis
