Bu İçerik Sadece Aboneler İçindir
T dalgası her QRS kompleksinden sonrasında gelen ventrikül repolarizasyonunu gösteren pozitif sapmadır. Bu fazda miyokard hücreleri yeniden negatif yüklenir ve depolarize (yeniden şarj olmak için tekrar ) olmaya hazırlanır.
Normal T Dalgasının Özellikleri
- Normalde T dalgası QRS kompleksi ile aynı yöndedir. QRS’in pozitif olduğu derivasyonlarda T dalgasının da pozitif, QRS’in negatif olduğu durumlarda T dalgasının da negatif olması beklenir.
- aVR’de ise T dalgasının negatif olması beklenir
- V1’de ise negatif veya izoelektrik olması beklenir. Özellikle kadınlarda V1-V3 arasında T dalgası negatif olabilir.
- Extremite derivasyonlarında amplitüdü <5mm, prekordiyal derivasyonlarda <15mm nin altındadır. Genişliği ise göğüs derivasyonlarında 10 mm’nin, ekstremite derivasyonlarında 6mm’nin altındadır
- 20 yaş üzerindeki yetişkinlerde T dalgası D1, D2 ile V3-V6 arasında pozitif olması beklenir.
- EKG’nin en kolay değişebilen bileşeni T dalgasıdır. Hiperventilasyon bile T negatifliğine yol açabilir.
T dalgası Değişiklikleri
T Dalga Anormallikleri
- Hiperakut T Dalgaları
- Hiperkalemi T Dalga Deşikliği
- Ters T Dalgaları
- Bifazik T Dalgaları
- Deve Horgüçü T Dalgaları
- Düzleşmiş T Dalgaları
2 – Hiperakut T Dalgaları
Koroner damarlarda tıkanma sonrası gelişen miyokard iskemisinde EKG’de genellikle ST segmentinde yükselme görülür. Ancak bu bulgu ortaya çıkmadan önce, daha erken dönemde T dalgasında değişiklikler oluşur.
İskeminin ilk 30 dakikası içinde T dalgası genliği artar, sivrileşir ve asimetrik hale gelir. Bu görünüme hiperakut T dalgası denir. Hiperakut T dalgaları her zaman yakalanamayabilir, çünkü kısa süreli bir bulgudur.
Sonuç olarak, geniş, asimetrik ve sivrileşmiş hiperakut T dalgaları, ST elevasyonlu miyokard enfarktüsünün (STEMI) erken dönemlerinde ortaya çıkar ve çoğu zaman ST elevasyonu ile patolojik Q dalgalarından önce görülür.
Yani hiperakut T dalgası, STEMI’nin en erken EKG bulgularından biridir.
2 – Hiperkalemi T Dalga Deşikliği
Hiperkalemi, kandaki potasyum düzeyinin yükselmesiyle ortaya çıkan ve kardiyak iletiyi doğrudan etkileyen acil bir durumdur. Özellikle mortalite riski yüksek olduğu için erken tanı çok önemlidir. Hiperkalemide EKG değişiklikleri potasyum düzeyine ve yükselmenin hızına bağlı olarak aşamalı şekilde gelişir.
EKG Bulguları ⚡
-
Erken bulgu
-
Sivri, dar tabanlı ve simetrik çadır biçimli T dalgaları (özellikle prekordiyal derivasyonlarda belirgin).
-
Bu bulgu genellikle ilk ve en önemli ipucudur.
-
-
İlerleyen dönem
-
PR uzaması
-
P dalgalarının düzleşmesi ve kaybolması
-
QRS kompleksinin genişlemesi
-
-
Ağır hiperkalemi
-
QRS ve T dalgasının birleşmesiyle sine dalga görünümü.
-
Bu tablo ventriküler fibrilasyon, asistoli gibi ölümcül aritmilere ilerleyebilir.
-
3-T Dalgası Negatifliği
- Pediyatrik Hastalarda – Normal bulgu
- İskemi ve Enfarktüs
- Hiperventilasyon
- Miyokardiyal İskemi ve İnfarkt
- Dal Blokları
- Hipertansiyon
- Hipertrofik Kardiyomiyopati: Sol Ventrikül Hipertrofisi-Sağ Ventrikül Hipertrofisi (Özellikle sol ventrikül hipertrofisi olan hastalarda lateralde V5-V6)
- Pulmoner Embolizm
- İyi Eğitimli Sporcularda (atlet kalbi) (V1-V2-V3)
- Taşikardi Atağı Sonrasında
- Kalp Pili
- Serebrovasküler Olaylarda – Artmış İntrakraniyal Basınç Durumlarında
İskemi ve Enfarktüs
Miyokardiyal iskemi veya infarküse bağlı T dalga inversiyonları iskemi/infarkt bölgesinin anatomik lokalizasyonuna bağlı olarak ardışık derivasyonlarda ortaya çıkmaktadır:
Sol Ventrikül Hipertrofisi
Sol ventrikül hipertrofisi lateral I, aVL, V5-6 derivasyonlarında (sol ventriküler ‘gerilme’ patterni) sol dal bloğunda görülene benzer bir morfoloji ile T dalga inversiyonu oluşturur.
- DI, aVL, V5-V6 gibi solu gören derivasyonlarda artmış R dalga amplitüdü
- Solun tersi olan sağı gören derivasyonlarda V1-V2’de artmış S dalga derinliği
- Solu gören DI, aVL, V5-V6 derivasyonlarda asimetrik T-dalgası inversiyonu
sol ventrikül hipertrofisinin klasik bulgularıdır.
Sağ Ventrikül Hipertrofisi
Sağ ventrikül hipertrofisi sağ prekordiyal V1-3 derivasyonlarında(sağ ventriküler ‘gerilme’ patterni) ve ayrıca inferior derivasyonlarda (II, III, aVF) T-dalga inversiyonu oluşturur.
EKG, Sağ Ventrikül Hipertrofisi (RVH) için klasik bulgular göstermektedir:
- Aks: Belirgin sağ aks deviasyonu.
- Prekordiyal Derivasyonlar: V1’de dominant (baskın) bir R dalgası (R/S oranı > 1) ve V6’da derin bir S dalgası (R/S oranı < 1).
- “Strain” Paterni: V1-V4 arası derivasyonlarda ST segment çökmesi ve T dalgası negatifliği, sağ ventrikülün aşırı yüklendiğini gösteren “strain” (zorlanma) paternini oluşturur.
Dal Blokları
- Sağ Dal Bloğu DI, aVL ve V5-6 lateral derivasyonlarında T dalga inversiyonu oluşturur.
İnkomplet sağ dal bloğunda QRS süresi 90 ms’den uzun ancak 120 ms’den kısadır. V1, V2 ve V3 derivasyonlarında geniş QRS ile birlikte rsR şeklinde, “M” görünümünü andıran QRS kompleksleri izlenir. Buna ek olarak D1, AVL, V5 ve V6 derivasyonlarında S dalgaları görülür.
- Sol Dal Bloğu V1-3 derivasyonlarında T dalga inversiyonu oluşturur.
Sol dal bloğunda V1’de geniş ve aşağı inen QRS kompleksi, lateral derivasyonlarda (I, aVL, V5, V6) geniş ve monofazik R dalgaları izlenir. Ayrıca, QRS komplekslerinin yönüne ters yönde beklenen uyumsuz ST değişiklikleri dikkati çeker.
Kalp Pili
Ventriküler Pacemaker sonrası; T dalgasının izoelektrik hatta göre zıt tarafında lokalizedir.
Artmış İntrakraniyal Basınç (Serebral T Dalgası)
İntrakraniyal basınçta ani yükselmeye neden olan durumlar garip bir morfoloji ile birlikte yaygın derin T dalga inversiyonları (serebral T dalgası) oluşturur.
ÖRNEK EKG
Pulmoner Emboli
Akut sağ ventrikül yüklenmesine bağlı olarak bağlı en sık V1-V4 göğüs derivasyonlarında T negatifliği ve/veya ST segment değişiklikleri görülür. Sağ ventrikül yüklenmesini gösteren bu bulgular akut pulmoner emboliye özgü değildir,
ancak akut pulmoner emboli düşünülen hastalarda tanıyı desteklemek için kullanılabilir.
Pediatrik T Dalgaları
Pediatrik hastaların EKG’si yaşa göre farklılık gösterir ve bu nedenle yorum yaparken yaş faktörü mutlaka dikkate alınmalıdır.
-
Sağ prekordiyal derivasyonlarda (V1–V3) ters T dalgaları, çocuklarda normal kabul edilir. Bu bulgu, sağ ventrikül baskınlığını yansıtır.
-
İntrauterin dönemde (gebeliğin ilk 31 haftasına kadar) sol ventrikül daha baskındır. Bebek ne kadar prematüre doğarsa, sağ ventrikül baskınlığı da o kadar az olur.
-
31. gebelik haftasından sonra sağ ventrikül baskın hale gelir.
-
Doğumdan sonra pulmoner vasküler direnç hızla azalır ve sol ventrikül tekrar baskın olmaya başlar. Bu durum özellikle 1. aydan itibaren belirginleşir.
-
EKG intervalleri, çoğunlukla 7 yaş civarında erişkin değerlerine ulaşır.
-
Eğer sağ prekordiyal derivasyonlarda T negatifliği daha ileri yaşlarda da devam ederse, bu bulguya persistan juvenil T paterni denir.
Özetle: Çocuklarda EKG değerlendirmesinde T dalgası değişiklikleri yaşa göre normal varyant olabilir. Persistan juvenil T paterni ise ileri yaşlarda süren fizyolojik bir bulgudur.
V1-v2 de negatif t dalgası
4 – Bifazik T Dalgalar
İskemi:
İskemik T dalgaları önce yukarı sonra aşağı gider.
Wellen sendromu, aralıklı göğüs ağrısı olan bir hastada, ağrısız dönemlerde görülen T dalga değişiklikleriyle karakterize ve proksimal sol ön inen arterde (LAD) darlığını gösteren acil bir durumdur. Bu sendrom, LAD tıkanıklığına son derece spesifik olan, V2-3 derivasyonlarında derin ters veya bifazik T dalga paternleriyle tanımlanır.
Wellens sendromu (Tip A patterni) V2 ve V3 derivasyonlarında en belirgin olan, bitişinde negatiflik bulunan bifazik prekordiyal T dalgaları ile karakterizedir. Minör prekordiyal ST elevasyonu izlenir ve R dalga progresyonu korunmuştur (V3’te R dalgası > 3 mm).
Wellens sendromu (Tip B patterni) anterolateral derivasyonlar boyunca (V1-6, I, aVL) derin ve simetrik T dalga inversiyonları ile karakterizedir.
Brugada sendromu, nadir görülen ama ölümcül kardiyak aritmilere görüldüğü ve potansiyel olarak yaşamı tehdit, ani ölümle sonuçlanabilen eden kalıtsal bir sendromdur. EKG’de sağ dal bloğu (RBBB) ve sağ prekordiyal derivasyonlarda (V1-V3) ST-segment yükselmesi bulguları ile karakterizedir. Özellikle genç hastalarda görülür. Hastalar genellikle acil servise senkop, presenkop ya da çarpıntı şikayeti ile başvururlar. Tanı tipik EKG bulguları, hastanın özgeçmişi ve ileri tetkik yardımıyla konulur.
V1-V3 derivasyonlarından birden fazlasında >2 mm J noktası ile beraber ST segment elevasyonunu takiben negatif T dalgası potansiyel olarak tanısal olan(patogonomik) tek EKG anormalliğidir. Bu Brugada işareti olarak anılır.Yukarıdaki EKG tip 1 brugada paterni içermektedir.
Brugada sendromu Tip II’de presenkop ile başvuran hastada V1 ve V2’de eyer-sırt şeklinde Brugada paterni görülür. Bu durum inkomplet sağ dal bloğuna çok benzer görünse de, V1 ve/veya V2’deki R’ dalgası geniş, yuvarlak yapıdadır ve ST segmentine yavaş bir inişle geçerek bazal çizginin en az 1 mm üzerinde kalır. Bu özellik, inkomplet sağ dal bloğunda görülen keskin inişten farklıdır.
Hipopotasemi:
Hipokalemik T dalgaları önce aşağı sonra yukarı gider.
Epilepsi nedeniyle fenitoin kullanan 35 yaşındaki hasta, gastroenterit sonrası gelişen şiddetli halsizlik ve çarpıntı ile başvurmuştur. Laboratuvar incelemesinde potasyum değeri 2.4 mEq/L saptanarak ciddi hipokalemi tanısı konulmuştur. Çekilen EKG’sinde, bu potasyum düşüklüğüyle birebir uyumlu olarak uzamış QT intervali, geniş tabanlı T dalgaları, belirgin U dalgaları ve T-U füzyonları gibi tüm klasik bulgular gözlenmiştir. Bu vaka, düşük potasyum seviyesinin kalp üzerinde yarattığı hayatı tehdit edebilecek elektriksel değişiklikleri net bir şekilde özetlemektedir.
5. Deve Hörgücü T Dalgaları
Bu terim, mükemmel EKG anlatıcısı ve Acil Tıp Doktoru Amal Mattu tarafından çift pikli veya ‘deve hörgüçü’ görüntüsü olan T dalgalarını tanımlamak için kullanılmaktadır.
- Ciddi Hipopotasemi
- Brugada Sendromu
- Sinüs Taşikardisi
- Kalp bloklarında (T dalgası içine gizlenen P dalgası)
6. Düzleşmiş T dalgası
Yassılaşmış T dalgaları nonspesifik bir bulgudur, ancak iskemi (dinamik ve ardışık derivasyonlarda ise) veya elektrolit anormalliğini, ör. hipokalemi (yaygın ise) gösterebilir.
- İskemi
- Hipopotasemi
KAYNAKLAR
- https://litfl.com/t-wave-ecg-library/
- https://emcage.net/paediatric-ecg-interpretation-in-the-emergency-department/
- https://aciltip.com/t-dalgasi
- https://www.acilci.net/t-dalgasi/
- http://www.ctf.edu.tr/stek/EKG_Kurs_Kitap.pdf
- Ekg’yi Anlamak ( Ema Tıp Kitab Evi)
- https://litfl.com/t-wave-ecg-library/
İLGİLİ YAZI
